Witajcie, przyszli mistrzowie ortografii!
Przygotujmy się razem do testu "Wszystkie Zasady Ortograficzne".
Pisownia RZ i Ż
To jeden z kluczowych obszarów. Zwróćcie uwagę na kilka zasad.
RZ po spółgłoskach
RZ piszemy po spółgłoskach: p, b, t, d, k, g, j, w.
Przykłady: praca, brzeg, trzaskać, drzewo, krzak, grządka, przejście, wrzos.
RZ wymienne na R
Jeśli RZ wymienia się na R w innym słowie tego samego rdzenia, piszemy RZ.
Przykład: morze – morski, wierzyć – wiara, rowerzysta – rower.
Wyjątki od reguł
Są oczywiście wyjątki! Trzeba je zapamiętać. Na przykład: pszenica.
Ż po L, N, S
Ż piszemy po literach l, n, s.
Przykłady: lżeć, inżynier, strzecha.
Ż wymienne na G, Z, Ź, DZ, H
Jeżeli Ż wymienia się na G, Z, Ź, DZ lub H w innym słowie tego samego rdzenia, to piszemy Ż.
Przykłady: książka – księga, wożę – wozidło, grożę – groza, świeży – świeżość, drużyna - druh.
Wyjątki od reguł dla Ż
I tutaj mamy wyjątki: rzędzić.
Pisownia U i Ó
Kolejny ważny element!
Ó wymienne na O, E, A
Ó piszemy, gdy wymienia się na O, E lub A w innym słowie tego samego rdzenia.
Przykłady: wóz – wozy, niósł – niesie, skóra – skóra.
Ó w zakończeniach -ów, -ówna, -ówne
Ó piszemy w zakończeniach: -ów, -ówna, -ówne.
Przykłady: domów, Jankówna, krajówne.
U na początku wyrazów
Na początku wyrazów piszemy U.
Przykłady: ulica, upał, uczeń.
U po spółgłoskach
Bardzo często po spółgłoskach piszemy U. To nie jest sztywna zasada, ale wskazówka.
Przykłady: but, tuba, mucha.
Wyjątki od reguł dla Ó i U
Pamiętajmy o wyjątkach! Na przykład: ortografia (mimo że słowo pochodzi od greckiego "orthos").
Pisownia CH i H
Te dwie litery często sprawiają kłopoty.
CH wymienne na SZ
CH piszemy, gdy wymienia się na SZ w innym słowie tego samego rdzenia.
Przykłady: mucha – muszka, cichy – cisza.
CH po S
CH piszemy po literze S.
Przykłady: schody, schemat, schronisko.
H na początku wyrazów
Bardzo często H piszemy na początku wyrazów (ale nie zawsze!).
Przykłady: historia, hotel, honor.
Zapamiętaj wyrazy z H
Wiele wyrazów z H trzeba po prostu zapamiętać. Sprawdź w słowniku!
Przykłady: harcerz, hejnał, hipopotam.
Wyjątki od reguł dla CH i H
Wyjątki: choć, tchórz. Zwróć uwagę na wyrazy zapożyczone.
Pisownia NIE
NIE z różnymi częściami mowy.
NIE z rzeczownikami
NIE z rzeczownikami piszemy łącznie.
Przykład: nieszczęście, niepokój, niewiara.
NIE z przymiotnikami
NIE z przymiotnikami piszemy łącznie.
Przykład: niedobry, niemiły, niebieski.
NIE z przysłówkami (pochodzącymi od przymiotników)
NIE z przysłówkami utworzonymi od przymiotników piszemy łącznie.
Przykład: niedobrze, niemiło, nieładnie.
NIE z czasownikami
NIE z czasownikami piszemy oddzielnie.
Przykład: nie jem, nie widzę, nie rozumiem.
Wyjątki dla NIE
Są wyjątki! Pamiętaj o nich! Na przykład: wyrazy, w których nie weszło w skład słowa, zmieniając jego znaczenie.
Interpunkcja
Przecinki, kropki, pytajniki – wszystko ma znaczenie!
Przecinki w zdaniach złożonych
Zwróć uwagę na przecinki w zdaniach złożonych współrzędnie i podrzędnie.
Pamiętaj o zasadach dotyczących wtrąceń.
Kropka na końcu zdania
Kropka to podstawa. Pamiętaj o niej na końcu zdania oznajmującego.
Pytajnik i wykrzyknik
Pytajnik na końcu pytania. Wykrzyknik – gdy wyrażasz emocje.
Dwukropek i średnik
Używaj ich świadomie. Dwukropek wprowadza wyjaśnienie. Średnik oddziela części zdania blisko ze sobą związane.
Podsumowanie
Pamiętaj:
- Zasady pisowni RZ i Ż (wymienność na R, G, Z, Ź, DZ, H).
- Zasady pisowni U i Ó (wymienność na O, E, A).
- Zasady pisowni CH i H (wymienność na SZ).
- Pisownia NIE z różnymi częściami mowy.
- Zasady interpunkcji (przecinki, kropki, pytajniki).
Powodzenia na teście!
Jesteś świetny! Dasz radę!
