Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z interpunkcji? Świetnie! Razem damy radę.
Przecinek przed spójnikami współrzędnymi
To bardzo ważny punkt. Spójrzmy na to bliżej.
"I", "oraz", "a", "ni", "niti", "jak i"
Zasadniczo, nie stawiamy przecinka przed "i", "oraz", "a", "ni", "niti", czy "jak i", gdy łączą one dwa elementy w szeregu współrzędnym.
Przykład: Lubię jabłka i gruszki.
Ale! Są wyjątki.
Jeśli "i", "oraz", "a" wprowadzają wtrącenie lub dodatkowe wyjaśnienie, to stawiamy przecinek.
Przykład: Poszliśmy na spacer, i to pomimo deszczu.
Kiedy "i" powtarza się w zdaniu dla podkreślenia, przecinek jest wymagany.
Przykład: I śmiech, i zabawa, i radość.
"Ale", "lecz", "jednak", "zaś", "natomiast"
Przed "ale", "lecz", "jednak", "zaś", "natomiast" zawsze stawiamy przecinek.
Przykład: Chciałem pójść do kina, ale byłem zmęczony.
"Czyli", "więc", "dlatego", "toteż"
Przed "czyli", "więc", "dlatego", "toteż" zazwyczaj stawiamy przecinek.
Przykład: Jestem głodny, więc zjem obiad.
Przecinek w zdaniach złożonych
To kolejny ważny obszar. Zwróć na to uwagę.
Zdania podrzędne
Zazwyczaj oddzielamy przecinkiem zdanie podrzędne od zdania nadrzędnego.
Przykład: Powiedział, że przyjdzie później.
Nieważne, czy zdanie podrzędne jest przed, w środku, czy po zdaniu nadrzędnym.
Przykład: Że się spóźniłem, było mi bardzo przykro. (Przed)
Przykład: Bardzo mi było przykro, że się spóźniłem. (Po)
Zdania współrzędne
Już o nich wspominaliśmy przy spójnikach. Teraz systematyzujemy.
Pamiętaj o przecinku przed "ale", "lecz", "jednak", "zaś", "natomiast".
Przed "i", "oraz", "a", "ni", "niti", "jak i" przecinka nie stawiamy (chyba, że wtrącenie lub powtórzenie).
Przecinki wtrąceniowe
Wtrącenia wymagają oddzielenia przecinkami z obu stron.
Wtrącenia to wyrazy lub zwroty, które dodają coś do zdania, ale nie są jego niezbędną częścią.
Przykład: Jan, jak sądzę, ma rację.
Inne przykłady wtrąceń: rzekomo, podobno, oczywiście, niestety, na przykład, innymi słowy.
Przecinki w wyliczeniach
W wyliczeniach oddzielamy elementy przecinkami.
Przykład: Kupiłem jabłka, gruszki, śliwki i banany.
Przed ostatnim elementem w wyliczeniu, połączonym spójnikiem "i", "oraz", "a", przecinka nie stawiamy.
Ale! Jeśli każdy element wyliczenia jest rozwinięty, wtedy przecinek przed "i" może się pojawić.
Przykład: Potrzebuję kupić chleb, który jest świeży, masło, które jest prawdziwe, i ser, który jest żółty.
Przecinek przed "że", "żeby", "ponieważ", "gdyż"
Zazwyczaj stawiamy przecinek przed "że", "żeby", "ponieważ", "gdyż".
Przykład: Wiem, że to trudne.
Przykład: Zrobię to, żebyś był zadowolony.
Przykład: Nie poszedłem do szkoły, ponieważ byłem chory.
Przecinek w konstrukcjach z imiesłowowym równoważnikiem zdania
Oddzielamy przecinkiem konstrukcje z imiesłowowym równoważnikiem zdania.
Przykład: Idąc ulicą, spotkałem przyjaciela.
Przykład: Zrobiwszy zakupy, wróciłem do domu.
Podsumowanie
Pamiętaj! Przecinek to nie tylko ozdobnik. Ma wpływ na znaczenie zdania.
- Przed "ale", "lecz", "jednak", "zaś", "natomiast" – zawsze przecinek.
- Przed "i", "oraz", "a", "ni", "niti", "jak i" – zazwyczaj nie, chyba że wtrącenie lub powtórzenie.
- Zdania podrzędne oddzielamy przecinkiem.
- Wtrącenia oddzielamy przecinkami z obu stron.
- W wyliczeniach oddzielamy elementy przecinkami.
- Przed "że", "żeby", "ponieważ", "gdyż" – zazwyczaj przecinek.
- Konstrukcje z imiesłowowym równoważnikiem zdania oddzielamy przecinkiem.
Powodzenia na egzaminie! Jestem pewien, że dasz z siebie wszystko!
