Zacznijmy od podmiotu. Wyobraź sobie kapitana statku. To on dowodzi. Podmiot to ten, kto "dowodzi" w zdaniu.
Teraz, podmiot domyślny. To tak, jakby kapitan był na statku, ale nikt go nie widzi. Wiemy, że tam jest, bo statek płynie.
Co to jest podmiot domyślny?
Podmiot domyślny, inaczej ukryty. Nie widzimy go w zdaniu. Rozumiemy go z kontekstu lub formy czasownika.
Pomyśl o grze w chowanego. Podmiot jest schowany! Musimy go znaleźć, używając wskazówek.
Przykład: "Idę do kina." Gdzie jest podmiot? Nie ma! Ale "idę" mówi nam, że to "ja" idę.
"Ja" to podmiot domyślny. Ukryty, ale obecny.
Jak rozpoznać podmiot domyślny?
Spójrz na formę czasownika. To nasza najważniejsza wskazówka. Czasownik "robi" coś. To kto robi?
Wyobraź sobie, że czasownik to strzałka. Strzałka wskazuje na podmiot.
Na przykład: "Zrobili zadanie." Kto zrobił? Forma "zrobili" wskazuje na "oni".
"Oni" to podmiot domyślny. Chowa się za czasownikiem.
Przykłady podmiotu domyślnego
Oto kilka przykładów, aby lepiej to zrozumieć. Patrz na czasowniki jak na detektywów!
1. "Lubię lody." (Ja lubię) - Czasownik "lubię" mówi nam, że to ja.
2. "Pójdziemy na spacer." (My pójdziemy) - Czasownik "pójdziemy" wskazuje na my.
3. "Uczy się pilnie." (On/Ona uczy się) - Czasownik "uczy się" mówi nam, że to on lub ona.
4. "Powinieneś to zrobić." (Ty powinieneś) - "Powinieneś" to ewidentnie ty.
5. "Warto się zastanowić." (Ktoś warto) - Tutaj jest trudniej. Może chodzić o każdego albo ogólnie.
Kiedy podmiot domyślny jest używany?
Używamy go, żeby uniknąć powtórzeń. Po co mówić "Ja idę do sklepu, ja kupię chleb", skoro wystarczy "Idę do sklepu, kupię chleb"?
To tak jak skróty w SMS-ach. Mniej pisania, a wszyscy rozumieją.
Czasami podmiot domyślny podkreśla akcję. Skupiamy się na tym, co się dzieje, a nie na tym, kto to robi.
Na przykład: "Pada deszcz." Ważniejsze jest, że pada, a nie kto "powoduje" deszcz.
Ćwiczenia z podmiotem domyślnym
Spróbujmy kilku zadań. Pomyśl o czasowniku jak o kompasie. On pokaże Ci podmiot.
1. "Czytasz książkę." - Jaki jest podmiot domyślny? Ty
2. "Będą tańczyć." - Jaki jest podmiot domyślny? Oni
3. "Chcę spać." - Jaki jest podmiot domyślny? Ja
4. "Trzeba to naprawić." - Jaki jest podmiot domyślny? Ktoś (w sensie ogólnym, nie konkretna osoba)
5. "Udało się!" - Jaki jest podmiot domyślny? Nam/Mi/Im - zależy od kontekstu!
Podsumowanie
Podmiot domyślny to ukryty podmiot. Znajdujemy go dzięki formie czasownika i kontekstowi zdania.
Pamiętaj: Czasownik to detektyw. On wskazuje na ukryty podmiot!
Ćwicz regularnie. Im więcej ćwiczysz, tym łatwiej rozpoznasz podmiot domyślny.
Powodzenia! Teraz już wiesz, jak znaleźć kapitana, którego nikt nie widzi!
