Witaj! Dziś porozmawiamy o Władzy Ustawodawczej w Polsce. Jest to jeden z trzech głównych rodzajów władzy w naszym państwie. Omówimy sobie, czym ona jest, kto ją sprawuje i jakie są jej zadania.
Czym jest Władza Ustawodawcza?
Władza Ustawodawcza, jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się tworzeniem praw. Mówiąc prościej, to ona ustala zasady, według których funkcjonuje nasze społeczeństwo. Te zasady zawarte są w ustawach.
Wyobraź sobie, że grasz w grę. Potrzebujesz zasad, żeby wiedzieć, co można robić, a czego nie. Podobnie jest z państwem. Władza Ustawodawcza jest jak twórca zasad w tej grze, czyli państwie. Bez niej panowałby chaos i niepewność prawna.
Kto sprawuje Władzę Ustawodawczą w Polsce?
W Polsce Władzę Ustawodawczą sprawuje Parlament. Parlament składa się z dwóch izb: Sejmu i Senatu. Obie te izby razem tworzą parlament Rzeczypospolitej Polskiej.
Sejm
Sejm to izba niższa Parlamentu. Składa się z 460 posłów. Posłowie są wybierani w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, proporcjonalnych i tajnych. Oznacza to, że każdy obywatel Polski, który ma prawo wyborcze, może oddać głos na swojego przedstawiciela do Sejmu.
Sejm odgrywa kluczową rolę w procesie legislacyjnym. Większość ustaw jest najpierw rozpatrywana właśnie w Sejmie. To posłowie debatują nad projektami ustaw, zgłaszają poprawki i głosują nad ich przyjęciem. Prace w Sejmie odbywają się w komisjach, które zajmują się szczegółowym analizowaniem projektów ustaw.
Senat
Senat to izba wyższa Parlamentu. Składa się ze 100 senatorów. Podobnie jak posłowie, senatorowie są wybierani w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Jednak wybory do Senatu są prowadzone w okręgach jednomandatowych, co oznacza, że z każdego okręgu wybierany jest jeden senator.
Senat pełni funkcję kontrolną wobec Sejmu. Ustawy uchwalone przez Sejm trafiają do Senatu, który może je przyjąć bez poprawek, odrzucić lub wprowadzić do nich poprawki. Jeśli Senat wprowadzi poprawki, ustawa wraca do Sejmu, który może te poprawki odrzucić większością głosów.
Zadania Władzy Ustawodawczej
Głównym zadaniem Władzy Ustawodawczej jest tworzenie prawa. To jednak nie jedyne zadanie. Do innych zadań należą:
- Uchwalanie ustaw: To najważniejsza funkcja. Ustawy regulują różne aspekty życia społecznego i gospodarczego.
- Uchwalanie budżetu państwa: Parlament decyduje o tym, na co zostaną wydane pieniądze publiczne.
- Kontrola nad władzą wykonawczą: Parlament ma prawo kontrolować pracę rządu, np. poprzez zadawanie pytań poselskich i interpelacji.
- Powoływanie i odwoływanie niektórych organów państwowych: Sejm ma prawo powoływać i odwoływać np. Rzecznika Praw Obywatelskich.
- Wyrażanie zgody na ratyfikację umów międzynarodowych: Jeśli Polska ma zawrzeć ważną umowę z innym krajem, zgodę na to musi wyrazić Parlament.
Proces Ustawodawczy
Proces tworzenia ustawy jest złożony i składa się z kilku etapów. Zaczyna się od złożenia projektu ustawy. Projekt ustawy może złożyć poseł, grupa posłów, komisja sejmowa, Rada Ministrów (rząd) lub Prezydent RP.
Następnie projekt trafia do Sejmu, gdzie jest rozpatrywany w komisjach. Komisje analizują projekt, zgłaszają poprawki i przedstawiają swoje opinie. Po zakończeniu prac w komisjach projekt trafia pod obrady plenarne Sejmu, gdzie odbywa się debata i głosowanie.
Jeśli Sejm uchwali ustawę, trafia ona do Senatu. Senat ma 30 dni na rozpatrzenie ustawy. Może ją przyjąć bez poprawek, odrzucić lub wprowadzić poprawki. Jeśli Senat wprowadzi poprawki, ustawa wraca do Sejmu, który może te poprawki odrzucić większością głosów. Odrzucenie poprawek Senatu oznacza, że ustawa zostaje uchwalona w brzmieniu pierwotnym.
Ostatnim etapem jest podpisanie ustawy przez Prezydenta RP. Prezydent ma na to 21 dni. Może podpisać ustawę i wtedy zostaje ona ogłoszona w Dzienniku Ustaw i wchodzi w życie. Prezydent może również skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego, jeśli ma wątpliwości co do jej zgodności z Konstytucją. Ma także prawo weta (zawetować ustawę), czyli odesłać ją do Sejmu do ponownego rozpatrzenia. Sejm może odrzucić weto Prezydenta większością 3/5 głosów.
Podsumowanie
Władza Ustawodawcza w Polsce to Parlament, składający się z Sejmu i Senatu. Jej głównym zadaniem jest tworzenie prawa. Proces tworzenia prawa jest złożony i wymaga współpracy obu izb Parlamentu oraz Prezydenta RP. Zrozumienie działania Władzy Ustawodawczej jest kluczowe dla zrozumienia funkcjonowania państwa polskiego.
