Czy kiedykolwiek weszliście do kościoła i poczuliście się jak wewnątrz ogromnego klejnotu? To uczucie może wynikać z obecności witraży. To właśnie o nich, a konkretnie o tych stworzonych przez Stanisława Wyspiańskiego w Kościele Franciszkanów w Krakowie, porozmawiamy.
Ale zanim przejdziemy do konkretów, wyjaśnijmy sobie, czym właściwie jest witraż. Wyobraźcie sobie układankę, ale z kolorowego szkła. Małe kawałki szkła, często barwione na różne kolory, są łączone ze sobą za pomocą ołowianych ramek, tworząc obraz lub wzór. Kiedy światło słoneczne przechodzi przez witraż, pomieszczenie wypełnia się barwnymi refleksami. To jak magia!
Stanisław Wyspiański, którego nazwisko pewnie słyszeliście na lekcjach polskiego, był wszechstronnym artystą. Był poetą, dramatopisarzem, malarzem i właśnie, twórcą witraży. Urodził się w Krakowie i z Krakowem był związany przez całe życie. Jego twórczość jest mocno zakorzeniona w polskiej historii i kulturze.
Kim byli Franciszkanie?
Skoro mówimy o Kościele Franciszkanów, warto wiedzieć, kim są franciszkanie. To zakon założony przez św. Franciszka z Asyżu. Franciszkanie znani są z prostoty, ubóstwa i pomocy potrzebującym. Ich kościoły często są miejscami skupienia i modlitwy.
Kościół Franciszkanów w Krakowie to piękna, gotycka budowla. Jednak to właśnie witraże Wyspiańskiego dodają mu wyjątkowego charakteru. To one sprawiają, że wnętrze kościoła jest tak niezwykłe.
Witraże Wyspiańskiego: Co w nich takiego wyjątkowego?
Witraże Wyspiańskiego w Kościele Franciszkanów to coś więcej niż tylko dekoracje. To prawdziwe dzieła sztuki, które opowiadają historie, wyrażają emocje i skłaniają do refleksji.
Wyspiański stworzył witraże w latach 1895-1902. To okres Młodej Polski, epoki w sztuce i literaturze, która charakteryzowała się zainteresowaniem symbolizmem, folklorem i historią narodową. I to wszystko widać w witrażach Wyspiańskiego.
"Bóg Ojciec – Stań się!"
Jednym z najbardziej znanych witraży Wyspiańskiego jest "Bóg Ojciec – Stań się!". Przedstawia on Boga Ojca, który w geście błogosławieństwa unosi ręce. Witraż ten dominuje nad prezbiterium i jest centralnym punktem kościoła.
Witraż ten jest pełen symboliki. Gest Boga Ojca symbolizuje stworzenie świata i życie. Kolorystyka jest bardzo intensywna, dominują czerwienie, złota i błękity, co dodaje witrażowi majestatu i powagi. Można powiedzieć, że to wizualne przedstawienie potęgi stwórcy.
"Św. Franciszek"
Kolejny ważny witraż to "Św. Franciszek". Przedstawia on założyciela zakonu franciszkanów, św. Franciszka z Asyżu, w otoczeniu zwierząt. Witraż ten nawiązuje do miłości św. Franciszka do natury i jego troski o wszystkie stworzenia.
Ten witraż jest bardziej stonowany w kolorystyce niż "Bóg Ojciec – Stań się!". Dominują brązy, zielenie i beże. Witraż ten emanuje spokojem i harmonią. Można wyczuć bliskość natury i prostotę życia, które były tak ważne dla św. Franciszka.
"Błogosławiona Salomea"
Ostatnim z głównych witraży jest "Błogosławiona Salomea". Przedstawia ona bł. Salomeę, księżną krakowską, która wstąpiła do zakonu klarysek (żeńskiej gałęzi zakonu franciszkańskiego). Witraż ten symbolizuje pobożność i poświęcenie.
Ten witraż charakteryzuje się delikatną kolorystyką. Dominują błękity, fiolety i róże. Witraż ten emanuje duchowością i subtelnością. Można dostrzec oddanie Bogu i wyrzeczenie się dóbr materialnych, które charakteryzowały bł. Salomeę.
Symbolika i Interpretacja
Witraże Wyspiańskiego są pełne symboli. Każdy kolor, każda postać, każdy element ma swoje znaczenie. Interpretacja tych symboli może być różna, ale z pewnością witraże te skłaniają do refleksji nad życiem, wiarą i wartościami.
Na przykład, motyw kwiatów często pojawiający się w witrażach, symbolizuje życie, piękno i przemijanie. Z kolei postacie aniołów reprezentują boską obecność i opiekę. Kolor czerwony może symbolizować miłość, ale także ofiarę i męczeństwo.
Oglądając witraże Wyspiańskiego, warto zastanowić się, co autor chciał nam przekazać. Jakie emocje wywołują w nas te obrazy? Jakie myśli się rodzą? To prawdziwa podróż w głąb sztuki i siebie samego.
Wpływ na Sztukę
Witraże Wyspiańskiego w Kościele Franciszkanów miały ogromny wpływ na rozwój sztuki witrażowej w Polsce. Wyspiański pokazał, że witraż może być czymś więcej niż tylko dekoracją kościelną. Może być dziełem sztuki na równi z malarstwem czy rzeźbą.
Jego innowacyjne podejście do kompozycji, kolorystyki i symboliki zainspirowało wielu artystów. Witraże Wyspiańskiego stały się wzorem dla kolejnych pokoleń twórców. Do dziś są uważane za jedne z najważniejszych dzieł sztuki witrażowej w Polsce.
Podsumowanie
Witraże Stanisława Wyspiańskiego w Kościele Franciszkanów w Krakowie to prawdziwy skarb. To dzieła sztuki, które zachwycają pięknem, bogactwem symboliki i głębią przesłania.
Kiedy będziecie w Krakowie, koniecznie odwiedźcie Kościół Franciszkanów i zobaczcie te witraże na własne oczy. To niezapomniane przeżycie, które na długo zapadnie wam w pamięć.
Pamiętajcie, witraż to nie tylko kolorowe szkło. To opowieść, emocje i symbolika zamknięte w świetle. To sztuka, która potrafi poruszyć serce i umysł.
