Węglowodory Sprawdzian Pdf Klasa 8

Written by Margaret Weigel
Updated at: 14 June 2025

Hej ósmoklasisto! Gotowy na sprawdzian z węglowodorów? To świetnie! Przygotowałem dla Ciebie ten przewodnik, który pomoże Ci wszystko powtórzyć i zdać śpiewająco.

Podstawy, czyli co musisz wiedzieć na start

Zacznijmy od definicji. Czym są węglowodory? To związki organiczne zbudowane tylko z dwóch pierwiastków: węgla (C) i wodoru (H).

Węglowodory są wszędzie wokół nas. Są w paliwach, tworzywach sztucznych, a nawet w naszym organizmie.

Podział węglowodorów

Węglowodory dzielimy na różne grupy. Najważniejsze podziały to:

Węglowodory alifatyczne (łańcuchowe)
Węglowodory cykliczne

W węglowodorach alifatycznych atomy węgla tworzą łańcuchy. Mogą być proste lub rozgałęzione.

Węglowodory cykliczne mają atomy węgla połączone w pierścienie.

Dodatkowo, węglowodory alifatyczne dzielimy na:

Alkany
Alkeny
Alkiny

Alkany: Królowie Nasycenia

Alkany to węglowodory nasycone. Oznacza to, że pomiędzy atomami węgla występują tylko wiązania pojedyncze.

Wzór ogólny alkanów: C_nH_2n+2. Pamiętaj o nim!

Przykłady alkanów: metan (CH₄), etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), butan (C₄H₁₀).

Nazwy alkanów tworzymy od rdzenia, który oznacza liczbę atomów węgla w łańcuchu, dodając końcówkę "-an".

Alkany są mało reaktywne. Reagują głównie w reakcjach spalania i substytucji (podstawiania).

Reakcje spalania alkanów

Alkany ulegają spalaniu. Mamy trzy rodzaje spalania:

Spalanie całkowite (do dwutlenku węgla i wody)
Spalanie niecałkowite (do tlenku węgla i wody)
Spalanie niecałkowite (do węgla (sadzy) i wody)

Spalanie całkowite zachodzi przy dostępie do dużej ilości tlenu. Spalanie niecałkowite zachodzi, gdy tlenu jest za mało.

Alkeny: Z wiązaniem podwójnym

Alkeny to węglowodory nienasycone. Pomiędzy dwoma atomami węgla występuje jedno wiązanie podwójne.

Wzór ogólny alkenów: C_nH_2n.

Przykłady alkenów: eten (C₂H₄), propen (C₃H₆), buten (C₄H₈).

Nazwy alkenów tworzymy od rdzenia, który oznacza liczbę atomów węgla, dodając końcówkę "-en". Ważne jest, aby wskazać położenie wiązania podwójnego.

Alkeny są bardziej reaktywne niż alkany. Ulegają reakcjom addycji (przyłączania), np. przyłączania wodoru (uwodornianie), chloru (chlorowanie) czy bromu (bromowanie).

Alkiny: Potrójna Moc

Alkiny to również węglowodory nienasycone. Pomiędzy dwoma atomami węgla występuje jedno wiązanie potrójne.

Wzór ogólny alkinów: C_nH_2n-2.

Przykłady alkinów: etyn (C₂H₂), propyn (C₃H₄), butyn (C₄H₆).

Nazwy alkinów tworzymy od rdzenia, który oznacza liczbę atomów węgla, dodając końcówkę "-in". Podobnie jak w alkenach, trzeba wskazać położenie wiązania potrójnego.

Alkiny są najbardziej reaktywnymi węglowodorami. Ulegają reakcjom addycji, np. przyłączania wodoru, chloru, bromu i wody.

Właściwości Fizyczne Węglowodorów

Właściwości fizyczne węglowodorów zależą od ich masy cząsteczkowej. Im większa masa cząsteczkowa, tym wyższa temperatura wrzenia i topnienia.

Alkany o małej masie cząsteczkowej (np. metan, etan, propan, butan) są gazami. Alkeny i alkiny o małej masie cząsteczkowej również są gazami.

Węglowodory o większej masie cząsteczkowej są cieczami lub ciałami stałymi.

Węglowodory są nierozpuszczalne w wodzie, ale dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych.

Izomeria

Izomeria to zjawisko występowania związków o takim samym wzorze sumarycznym, ale różnej budowie (wzorze strukturalnym) i różnych właściwościach.

Węglowodory mogą tworzyć izomery szkieletowe (różnią się ułożeniem atomów węgla w łańcuchu) oraz izomery położenia (różnią się położeniem wiązania wielokrotnego lub podstawnika).