Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z trygonometrii? Super! Razem damy radę!
Wartości Funkcji Trygonometrycznych Kątów Ostrych – Twój Przewodnik
Skupimy się na kątach ostrych, czyli tych mniejszych od 90 stopni. Gotowy? Startujemy!
Co to są funkcje trygonometryczne?
Funkcje trygonometryczne opisują związek między kątami w trójkącie prostokątnym a długościami jego boków.
Mamy cztery podstawowe funkcje:
- Sinus (sin)
- Cosinus (cos)
- Tangens (tg)
- Cotangens (ctg)
Definicje funkcji trygonometrycznych w trójkącie prostokątnym
Wyobraź sobie trójkąt prostokątny ABC, gdzie kąt C jest kątem prostym. Mamy boki: a i b – przyprostokątne oraz c – przeciwprostokątna.
Jeśli mamy kąt ostry α (alfa) przy wierzchołku A, to:
- sin α = bok naprzeciwległy / przeciwprostokątna = a / c
- cos α = bok przyległy / przeciwprostokątna = b / c
- tg α = bok naprzeciwległy / bok przyległy = a / b
- ctg α = bok przyległy / bok naprzeciwległy = b / a
Pamiętaj! "SOH CAH TOA" to pomocna mnemotechnika:
- Sin = Opposite / Hypotenuse
- Cos = Adjacent / Hypotenuse
- Tan = Opposite / Adjacent
Kąty charakterystyczne i ich wartości
Pewne kąty pojawiają się bardzo często. Warto znać wartości funkcji trygonometrycznych dla nich na pamięć.
Kąt 30 stopni (π/6 radianów)
- sin 30° = 1/2
- cos 30° = √3 / 2
- tg 30° = √3 / 3
- ctg 30° = √3
Kąt 45 stopni (π/4 radianów)
- sin 45° = √2 / 2
- cos 45° = √2 / 2
- tg 45° = 1
- ctg 45° = 1
Kąt 60 stopni (π/3 radianów)
- sin 60° = √3 / 2
- cos 60° = 1/2
- tg 60° = √3
- ctg 60° = √3 / 3
Zauważ, że sin 30° = cos 60° i na odwrót. To wynika z własności funkcji trygonometrycznych kątów dopełniających się do 90 stopni.
Zależności między funkcjami trygonometrycznymi tego samego kąta
Istnieją pewne podstawowe tożsamości trygonometryczne, które ułatwiają obliczenia:
- sin2 α + cos2 α = 1 (Tożsamość trygonometryczna "jedynki trygonometrycznej")
- tg α = sin α / cos α
- ctg α = cos α / sin α
- ctg α = 1 / tg α
Znając wartość jednej funkcji trygonometrycznej, możemy obliczyć wartości pozostałych, korzystając z tych wzorów!
Przykłady zadań
Przykład 1: W trójkącie prostokątnym ABC, bok a = 3, c = 5. Oblicz sin α, cos α, tg α, ctg α, gdzie α to kąt leżący naprzeciw boku a.
Najpierw obliczamy bok b (przyległy do kąta α) z twierdzenia Pitagorasa: b2 = c2 - a2 = 52 - 32 = 16, więc b = 4.
Teraz możemy obliczyć funkcje trygonometryczne:
- sin α = a / c = 3 / 5
- cos α = b / c = 4 / 5
- tg α = a / b = 3 / 4
- ctg α = b / a = 4 / 3
Przykład 2: Wiadomo, że sin α = 0.6. Oblicz cos α, tg α, ctg α.
Korzystamy z jedynki trygonometrycznej: sin2 α + cos2 α = 1, więc cos2 α = 1 - sin2 α = 1 - 0.62 = 1 - 0.36 = 0.64.
Stąd cos α = √0.64 = 0.8 (bierzemy tylko wartość dodatnią, bo α jest kątem ostrym).
Teraz obliczamy tangens i cotangens:
- tg α = sin α / cos α = 0.6 / 0.8 = 3 / 4
- ctg α = 1 / tg α = 4 / 3
Kilka wskazówek na koniec
- Rysuj rysunki! Pomaga to zrozumieć, o co chodzi w zadaniu.
- Ćwicz, ćwicz, ćwicz! Rozwiązuj jak najwięcej zadań.
- Zapamiętaj wartości funkcji dla kątów 30°, 45° i 60°.
- Korzystaj z tożsamości trygonometrycznych, aby uprościć obliczenia.
Podsumowanie
Funkcje trygonometryczne opisują relacje między kątami i bokami w trójkącie prostokątnym.
Znajomość definicji sinusa, cosinusa, tangensa i cotangensa jest kluczowa.
Warto zapamiętać wartości funkcji dla kątów 30°, 45° i 60°.
Korzystaj z tożsamości trygonometrycznych, aby uprościć obliczenia.
Pamiętaj o ćwiczeniach! Im więcej zadań rozwiążesz, tym lepiej zrozumiesz temat.
Dasz radę! Powodzenia na egzaminie!

