Hej! Zastanawiałeś się kiedyś nad tym, jak budujemy bardziej złożone zdania? Dzisiaj porozmawiamy o jednym z rodzajów zdań złożonych – zdaniach złożonych podrzędnie przydawkowych. Brzmi strasznie? Spokojnie, zaraz zobaczysz, że to nic trudnego!
Czym jest zdanie złożone?
Zacznijmy od podstaw. Zdanie złożone to po prostu zdanie, które składa się z co najmniej dwóch zdań pojedynczych, czyli takich, które mają jedno orzeczenie (czasownik w formie osobowej).
Na przykład: "Lubię pizzę, a mój brat woli makaron". Mamy tu dwa zdania: "Lubię pizzę" i "Mój brat woli makaron". Połączył je spójnik "a".
Zdanie złożone podrzędnie
W zdaniu złożonym podrzędnie jedno zdanie jest ważniejsze od drugiego. To ważniejsze zdanie nazywamy zdaniem nadrzędnym, a to drugie, zależne, to zdanie podrzędne.
Wyobraź sobie to tak: zdanie nadrzędne to główny bohater historii, a zdanie podrzędne to dodatek, który go opisuje lub uzupełnia.
Jak je rozpoznać? Zdanie podrzędne odpowiada na pytanie, które zadajemy do zdania nadrzędnego.
Zdanie przydawkowe
Teraz dochodzimy do sedna – zdania przydawkowe. Przydawka to część zdania, która określa rzeczownik. Odpowiada na pytania: jaki?, jaka?, jakie?, czyj?, czyja?, czyje?, który?, która?, które?, ile?, czego?, z czego?.
Na przykład: "Książka, którą czytam, jest bardzo ciekawa". "Którą czytam" to przydawka, bo określa rzeczownik "książka" i odpowiada na pytanie: "jaka książka?".
Zdanie złożone podrzędnie przydawkowe – definicja
Zdanie złożone podrzędnie przydawkowe to zdanie złożone, w którym zdanie podrzędne pełni funkcję przydawki. Czyli, zdanie podrzędne opisuje rzeczownik ze zdania nadrzędnego.
Zapamiętaj: Zdanie podrzędne *określa* rzeczownik ze zdania nadrzędnego.
Jak rozpoznać zdanie złożone podrzędnie przydawkowe?
Jest kilka sposobów:
1. Znajdź rzeczownik w zdaniu nadrzędnym.
2. Sprawdź, czy istnieje zdanie podrzędne, które ten rzeczownik opisuje lub określa.
3. Zadaj pytanie od rzeczownika do zdania podrzędnego: jaki?, jaka?, jakie?, który?, która?, które?, itp.
Przykłady z życia wzięte
Spójrzmy na kilka przykładów:
Przykład 1: "To jest samochód, który kupiłem wczoraj".
* Rzeczownik w zdaniu nadrzędnym: "samochód".
* Zdanie podrzędne: "który kupiłem wczoraj".
* Pytanie: jaki samochód? – który kupiłem wczoraj.
* Zdanie "który kupiłem wczoraj" określa samochód, więc to zdanie złożone podrzędnie przydawkowe.
Przykład 2: "Dziewczyna, która siedzi obok mnie, jest bardzo miła".
* Rzeczownik w zdaniu nadrzędnym: "dziewczyna".
* Zdanie podrzędne: "która siedzi obok mnie".
* Pytanie: jaka dziewczyna? – która siedzi obok mnie.
* Zdanie "która siedzi obok mnie" określa dziewczynę, więc to zdanie złożone podrzędnie przydawkowe.
Przykład 3: "Lubię filmy, które mają szczęśliwe zakończenie".
* Rzeczownik w zdaniu nadrzędnym: "filmy".
* Zdanie podrzędne: "które mają szczęśliwe zakończenie".
* Pytanie: jakie filmy? – które mają szczęśliwe zakończenie.
* Zdanie "które mają szczęśliwe zakończenie" określa filmy, więc to zdanie złożone podrzędnie przydawkowe.
Słówka wprowadzające zdania przydawkowe
Zdania podrzędne przydawkowe często wprowadzane są przez następujące słowa:
* który, która, które, którzy, których
* jaki, jaka, jakie, jacy
* czyj, czyja, czyje, czyi
* co (rzadziej, np. "Szukam kogoś, co mi pomoże")
Te słowa łączą zdanie podrzędne ze zdaniem nadrzędnym.
Kilka dodatkowych wskazówek
* Pamiętaj, że zdanie podrzędne przydawkowe *zawsze* odnosi się do rzeczownika w zdaniu nadrzędnym.
* Jeśli nie możesz zadać pytania "jaki?", "który?", itp. od rzeczownika do zdania podrzędnego, to prawdopodobnie nie jest to zdanie złożone podrzędnie przydawkowe.
* Zdanie podrzędne przydawkowe może stać przed lub po rzeczowniku, który określa. Często oddziela się je przecinkami.
Podsumowanie
Zdanie złożone podrzędnie przydawkowe to takie zdanie, w którym zdanie podrzędne pełni funkcję przydawki, czyli określa rzeczownik w zdaniu nadrzędnym. Rozpoznasz je, zadając pytanie "jaki?", "który?", itp. od rzeczownika do zdania podrzędnego. Mam nadzieję, że teraz jest to dla Ciebie jasne!
Ćwicz rozpoznawanie zdań złożonych podrzędnie przydawkowych w różnych tekstach. Im więcej ćwiczysz, tym łatwiej będzie Ci je zauważyć. Powodzenia!
