Hej Studenci!
Przygotowujemy się do egzaminu z archaizmów! Pomożemy Wam zrozumieć ten temat.
Czym są Archaizmy?
Archaizmy to wyrazy, zwroty lub formy gramatyczne, które wyszły z powszechnego użycia. Są charakterystyczne dla języka dawnych epok.
Archaizm to jakby "językowy zabytek."
Rodzaje Archaizmów
Istnieją różne rodzaje archaizmów. Rozróżniamy je ze względu na to, czego dotyczą:
- Archaizmy leksykalne: Przestarzałe słowa.
- Archaizmy fonetyczne: Przestarzała wymowa.
- Archaizmy fleksyjne: Przestarzałe formy gramatyczne.
- Archaizmy składniowe: Przestarzała konstrukcja zdań.
- Archaizmy semantyczne: Przestarzałe znaczenie słów.
Jak rozpoznawać Archaizmy?
Szukaj słów, których już nie używasz na co dzień. Zwróć uwagę na formy gramatyczne, które brzmią dziwnie.
Czytając tekst, zastanów się, czy dane słowo brzmi "staromodnie."
Przykłady Archaizmów
Teraz przejdziemy do konkretnych przykładów. Skupimy się na ich podkreślaniu. To pomoże wam na egzaminie!
Przykłady do Analizy
Spróbujmy zidentyfikować archaizmy w następujących zdaniach. Będziemy je podkreślać.
Przykład 1: "Owa niewiasta była licach rumianych."
Owa oraz licach to archaizmy.
Przykład 2: "Lza z jej oka pociekła, gdy usłyszała żale jego."
Lza i żale są archaizmami. Oznaczają łzę i smutki.
Przykład 3: "Księże, pomnij na słowa me!"
Księże w formie wołacza i słowa w staropolskim kontekście mogą być archaiczne, w zależności od użycia.
Przykład 4: "Rzekł on do niej w te słowa."
Rzekł oraz zwrot w te słowa to archaizmy.
Przykład 5: "Jakoż to uczynić mam, by ujrzeć oblicze twe?"
Jakoż i ujrzeć są przykładami archaizmów.
Przykład 6: "Zaliżem Ci nie mówił?"
Zali to przestarzała partykuła pytajna. Na pewno jest to archaizm.
Przykład 7: "Ociemniały starzec błagał o pomoc."
Ociemniały to archaiczna forma przymiotnika "niewidomy."
Przykład 8: "Niegdyś to były piękne czasy."
Niegdyś to archaizm oznaczający "kiedyś."
Przykład 9: "Zaiste, tak było."
Zaiste to staropolskie potwierdzenie, czyli "zapewne, na pewno."
Przykład 10: "Zawżdy wierny będę."
Zawżdy to archaiczne słowo oznaczające "zawsze."
Ćwiczenia Dodatkowe
Spróbuj teraz samodzielnie! Podkreśl archaizmy w poniższych zdaniach:
1. "Pójdź ze mną, a ukażę ci skarb."
2. "Aliści, stało się inaczej."
3. "Napełnił kielich miodem pitnym."
4. "Iż tak powiem, zdarzyło się to nagle."
5. "Com uczynił, tego nie cofnę."
Odpowiedzi do Ćwiczeń
Sprawdźmy, jak Ci poszło:
1. Pójdź, ukażę
2. Aliści
3. Napełnił, miodem pitnym
4. Iż
5. Com
Podsumowanie
Archaizmy to słowa i zwroty, które wyszły z użycia. Rozpoznajemy je po "staromodnym" brzmieniu. Warto znać różne rodzaje archaizmów: leksykalne, fonetyczne, fleksyjne, składniowe i semantyczne. Praktyka czyni mistrza! Im więcej ćwiczysz, tym łatwiej będziesz rozpoznawać archaizmy. Powodzenia na egzaminie!
Pamiętajcie, jesteście świetni! Dasz radę!
