Hej! Zastanawiasz się, co to znaczy, że w zdaniu występują dwa dopełnienia? Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, postaram się to wytłumaczyć prosto i zrozumiale. W tym artykule rozłożymy to na czynniki pierwsze, żebyś bez problemu mógł/mogła to rozpoznać. Zaczynamy!
Czym jest dopełnienie?
Najpierw musimy zrozumieć, czym w ogóle jest dopełnienie. Wyobraź sobie zdanie, w którym czegoś brakuje. Potrzebujesz czegoś, żeby zdanie było pełne i miało sens. To właśnie dopełnienie! Dopełnienie to część zdania, która rozszerza lub uzupełnia znaczenie orzeczenia (czyli czasownika). Odpowiada na różne pytania przypadków zależnych, na przykład: kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czym? o kim? o czym?
Pomyśl o tym jak o składnikach pizzy. Samo ciasto (podmiot i orzeczenie) to baza, ale żeby pizza była smaczna, potrzebujesz dodatków – sera, szynki, pieczarek. Te dodatki to właśnie nasze dopełnienia, które sprawiają, że zdanie jest kompletne i niesie więcej informacji. Bez nich, zdanie byłoby jak pizza bez dodatków – trochę puste.
Przykładowo:
- Kupiłem. - Brzmi niepełnie, prawda?
- Kupiłem książkę. - Teraz już wiemy, co kupiłem. Książkę to dopełnienie.
Rodzaje dopełnień
Istnieją różne rodzaje dopełnień, ale na potrzeby tego artykułu skupimy się na dwóch głównych: dopełnieniu bliższym i dopełnieniu dalszym. Zrozumienie różnicy między nimi pomoże nam zidentyfikować zdania z dwoma dopełnieniami.
Dopełnienie bliższe
Dopełnienie bliższe to takie, które łączy się z orzeczeniem bezpośrednio, czyli bez użycia przyimka. Odpowiada na pytania kogo? co? (biernik). Jest ono zwykle najważniejsze w zdaniu, bo informuje o bezpośrednim obiekcie czynności. Wyobraź sobie, że to najważniejszy składnik naszej pizzy - ser!
Przykłady:
- Czytam książkę. (Co czytam? – książkę)
- Widzę kolegę. (Kogo widzę? – kolegę)
- Jem jabłko. (Co jem? – jabłko)
Dopełnienie dalsze
Dopełnienie dalsze łączy się z orzeczeniem pośrednio, czyli z użyciem przyimka lub przez inny przypadek niż biernik (np. celownik, narzędnik, miejscownik). Odpowiada na pytania: komu? czemu? kim? czym? o kim? o czym? Jest jak dodatkowy składnik na pizzy – daje więcej smaku, ale bez sera pizza też by była pizzą.
Przykłady:
- Pomagam rodzicom. (Komu pomagam? – rodzicom - celownik)
- Interesuję się muzyką. (Czym się interesuję? – muzyką - narzędnik)
- Mówię o filmie. (O czym mówię? – o filmie - miejscownik)
- Dziękuję za pomoc. (Za co dziękuję? – za pomoc)
Zdania z dwoma dopełnieniami
Teraz najciekawsze: zdania, w których występują dwa dopełnienia. Oznacza to, że orzeczenie rozszerzają dwa różne dopełnienia – jedno bliższe, a drugie dalsze. Takie zdania są bardziej złożone i niosą ze sobą więcej informacji. Myśl o tym, jak o pizzy z serem, szynką i pieczarkami – pełnia smaków i informacji!
Kluczem do rozpoznania takich zdań jest umiejętność zadawania odpowiednich pytań do orzeczenia. Musimy znaleźć odpowiedzi na dwa różne pytania przypadków zależnych.
Oto kilka przykładów:
- Dałem koledze książkę.
- Komu dałem? – koledze (dopełnienie dalsze - celownik)
- Co dałem? – książkę (dopełnienie bliższe - biernik)
- Pokazałem mamie zdjęcie.
- Komu pokazałem? – mamie (dopełnienie dalsze - celownik)
- Co pokazałem? – zdjęcie (dopełnienie bliższe - biernik)
- Nauczyciel zadał uczniom pracę domową.
- Komu zadał? – uczniom (dopełnienie dalsze - celownik)
- Co zadał? – pracę domową (dopełnienie bliższe - biernik)
- Kupiłem dziecku zabawkę.
- Komu kupiłem? – dziecku (dopełnienie dalsze - celownik)
- Co kupiłem? – zabawkę (dopełnienie bliższe - biernik)
- Opowiedziałem przyjaciółce historię.
- Komu opowiedziałem? – przyjaciółce (dopełnienie dalsze - celownik)
- Co opowiedziałem? – historię (dopełnienie bliższe - biernik)
Zauważ, że w każdym z tych zdań możemy zadać dwa różne pytania i uzyskać dwie różne odpowiedzi, które uzupełniają orzeczenie. To właśnie dowód na to, że mamy do czynienia z dwoma dopełnieniami.
Ćwiczenia praktyczne
Teraz czas na mały trening. Spróbuj rozpoznać dopełnienia w poniższych zdaniach. Pamiętaj o zadawaniu pytań do orzeczenia:
- Wręczyłem siostrze prezent.
- Pożyczyłem koleżance notatki.
- Napisałem rodzicom list.
- Upiekłem gościom ciasto.
- Przeczytałem dzieciom bajkę.
Sprawdź swoje odpowiedzi: W każdym z tych zdań występują dwa dopełnienia: dopełnienie dalsze w celowniku (siostrze, koleżance, rodzicom, gościom, dzieciom) oraz dopełnienie bliższe w bierniku (prezent, notatki, list, ciasto, bajkę).
Podsumowanie
Mam nadzieję, że teraz rozumiesz, co to znaczy, że w zdaniu występują dwa dopełnienia. Pamiętaj, że dopełnienie uzupełnia orzeczenie, a rozróżniamy dopełnienie bliższe (bezpośrednie) i dalsze (pośrednie). W zdaniach z dwoma dopełnieniami znajdziesz oba te rodzaje. Ćwicz rozpoznawanie dopełnień, a stanie się to dla Ciebie intuicyjne! Powodzenia!
