Zaczynamy naszą przygodę ze spójnikami złożonymi! Będziemy je uzupełniać w zdaniach.
Czym są Spójniki Złożone?
Wyobraź sobie, że spójnik to most. Łączy on dwa brzegi rzeki - dwa zdania lub części zdania.
Spójniki złożone to mosty, które mają więcej niż jeden filar. Są zbudowane z kilku słów.
Popatrz na przykład: "nie tylko... ale również...". To jest właśnie spójnik złożony.
Kategorie Spójników Złożonych
Dzielimy je na kilka grup, żeby łatwiej je zapamiętać.
1. Wynikowe
Pokazują, że jedna rzecz wynika z drugiej. Myśl o efekcie domino.
Przykłady: "więc", "dlatego też", "wskutek tego".
Uzupełnij: Padał deszcz, więc wzięłam parasol.
Deszcz (przyczyna) -> Parasol (skutek).
2. Przyczynowe
Mówią dlaczego coś się stało. Tak jak badanie przyczyn pożaru.
Przykłady: "ponieważ", "gdyż", "jako że".
Uzupełnij: Jestem zmęczony, ponieważ biegałem cały dzień.
Bieganie (przyczyna) -> Zmęczenie (skutek).
3. Przeciwstawne
Pokazują kontrast, tak jak dzień i noc.
Przykłady: "jednak", "natomiast", "za to".
Uzupełnij: Chciałem iść do kina, jednak nie miałem pieniędzy.
Chcenie do kina (jedna strona) vs. Brak pieniędzy (druga strona).
4. Rozłączne
Dają wybór. Jak menu w restauracji.
Przykłady: "albo", "czy", "bądź".
Uzupełnij: Chcesz kawę, czy herbatę?
Kawa (opcja A) lub Herbata (opcja B).
5. Łączne
Dodają informacje. Jak kolejne klocki w budowli.
Przykłady: "i", "oraz", "a także".
Uzupełnij: Lubię jabłka i gruszki.
Jabłka + Gruszki = Więcej informacji o lubianych owocach.
6. Wynikowo-Przeciwstawne (Szczególne przypadki)
Tutaj trzeba uważać! Wyglądają na wynikowe, ale kryją w sobie przeciwstawność. Trochę jak czekolada z chili - słodka, ale pikantna.
Przykłady: "mimo że", "chociaż", "pomimo iż".
Uzupełnij: Poszedłem na spacer, mimo że padał deszcz.
Spacer (działanie) vs. Deszcz (przeszkoda).
Jak Uzupełniać?
1. Przeczytaj zdanie uważnie. Spróbuj zrozumieć, co autor chce powiedzieć.
2. Zastanów się, jaki jest związek między częściami zdania. Czy jest przyczyna i skutek? Kontrast? Wybór?
3. Wybierz spójnik, który najlepiej pasuje do tego związku. Spróbuj "przymierzyć" kilka spójników.
4. Przeczytaj zdanie jeszcze raz, z wybranym spójnikiem. Czy brzmi dobrze? Czy ma sens?
Przykłady z Życia
Wyobraź sobie, że planujesz wycieczkę.
"Chcę pojechać w góry, ale nie mam czasu." (Przeciwstawny - chęć vs. brak czasu)
"Pójdę na spacer, jeśli pogoda będzie ładna." (Warunkowy - spacer zależy od pogody)
"Kupiłem chleb, ponieważ skończył się w domu." (Przyczynowy - kupno chleba z powodu braku)
Ważne jest, żeby widzieć relacje między zdaniami.
Ćwiczenia!
Uzupełnij poniższe zdania odpowiednimi spójnikami złożonymi:
- Chcę się nauczyć grać na gitarze, ______ nie mam talentu.
- Pójdę do sklepu, ______ kupię mleko i chleb.
- Musisz się uczyć, ______ zdać egzamin.
- Wyjdę na dwór, ______ pada deszcz.
- Zjem obiad w domu, ______ pójdę do restauracji.
Pamiętaj! Praktyka czyni mistrza. Im więcej ćwiczysz, tym łatwiej będzie Ci uzupełniać zdania spójnikami złożonymi.
Odpowiedzi:
- Chcę się nauczyć grać na gitarze, mimo że nie mam talentu.
- Pójdę do sklepu, aby kupić mleko i chleb.
- Musisz się uczyć, żeby zdać egzamin.
- Wyjdę na dwór, chociaż pada deszcz.
- Zjem obiad w domu, albo pójdę do restauracji.
