Hej! Gotowi na powtórkę z tkanki kostnej? Wypełnimy razem tabelę, krok po kroku. Zobaczycie, że to nic trudnego!
Rodzaje Tkanki Kostnej
Zacznijmy od podstaw. Mamy dwa główne typy tkanki kostnej.
Tkanka kostna zbita (korowa)
To ta twarda, zewnętrzna warstwa kości. Daje nam wytrzymałość i ochronę.
Struktura: Zbudowana z osteonów, czyli systemów Haversa. To takie koncentryczne kręgi.
Funkcja: Głównie mechaniczna: wytrzymałość na obciążenia i ochrona szpiku.
Występowanie: Trzony kości długich, zewnętrzna warstwa kości płaskich.
Tkanka kostna gąbczasta (beleczkowa)
Znajduje się wewnątrz kości. Przypomina gąbkę, stąd nazwa.
Struktura: Zbudowana z beleczek kostnych. Są one ułożone w sposób dostosowany do obciążeń.
Funkcja: Redukcja wagi kości, amortyzacja wstrząsów, miejsce dla szpiku kostnego.
Występowanie: Nasady kości długich, wnętrze kości płaskich, kręgi.
Komórki Tkanki Kostnej
Teraz o komórkach. Są cztery główne rodzaje.
Osteoblasty
To komórki kościotwórcze. Tworzą nową kość.
Funkcja: Synteza macierzy kostnej (osteoidu), mineralizacja.
Pochodzenie: Z komórek mezenchymalnych.
Osteocyty
To dojrzałe komórki kostne. Powstają z osteoblastów.
Funkcja: Utrzymywanie macierzy kostnej, komunikacja między komórkami.
Położenie: W jamkach kostnych (lakunach).
Osteoklasty
To komórki kościogubne. Resorbują tkankę kostną.
Funkcja: Resorpcja kości, przebudowa kości.
Pochodzenie: Z monocytów (komórek układu odpornościowego).
Komórki wyściełające (Bone lining cells)
Płaskie komórki na powierzchni kości.
Funkcja: Regulacja przepływu jonów do i z kości, ochrona powierzchni kości.
Położenie: Na powierzchni kości, w spoczynku metabolicznym.
Macierz Kostna
O macierzy też musimy pamiętać!
Skład: Część organiczna (osteoid) i część nieorganiczna (minerały).
Osteoid: Głównie kolagen typu I oraz proteoglikany, glikoproteiny i białka.
Minerały: Głównie fosforan wapnia w postaci hydroksyapatytu.
Funkcja: Nadaje kości elastyczność (osteoid) i twardość (minerały).
Tabela – Uzupełnienie
Teraz spróbujmy wypełnić tabelę. Możesz ją sobie narysować lub wydrukować.
| Element | Tkanka kostna zbita | Tkanka kostna gąbczasta | Osteoblasty | Osteocyty | Osteoklasty | Macierz kostna |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Struktura | Osteony (systemy Haversa) | Beleczki kostne | Pojedyncze komórki | Pojedyncze komórki w jamkach | Komórki wielojądrzaste | Osteoid + minerały |
| Funkcja | Wytrzymałość, ochrona | Redukcja wagi, amortyzacja, szpik | Synteza macierzy kostnej, mineralizacja | Utrzymywanie macierzy, komunikacja | Resorpcja kości | Wytrzymałość i elastyczność kości |
| Występowanie | Trzony kości długich, warstwa zewnętrzna kości płaskich | Nasady kości długich, wnętrze kości płaskich, kręgi | Na powierzchni kości (w miejscach tworzenia kości) | W macierzy kostnej | Na powierzchni kości (w miejscach resorpcji) | W całej tkance kostnej |
Kluczowe Pojęcia
- Osteon (system Haversa): Podstawowa jednostka strukturalna tkanki kostnej zbitej.
- Beleczka kostna: Struktura tkanki kostnej gąbczastej.
- Macierz kostna: Zewnątrzkomórkowa substancja tkanki kostnej.
- Osteoid: Organiczna część macierzy kostnej.
- Mineralizacja: Proces odkładania minerałów w macierzy kostnej.
Podsumowanie
Pamiętaj! Tkanka kostna dzieli się na zbitą i gąbczastą. Każda ma swoją specyfikę. Osteoblasty budują, osteoklasty niszczą, a osteocyty utrzymują. Macierz to podstawa – osteoid i minerały razem dają moc!
Powodzenia na egzaminie! Dasz radę!
