Hej! Gotowi na powtórkę z układu krwionośnego? Super! Zaraz wspólnie uzupełnimy schemat i wszystko sobie przypomnimy.
Funkcje Układu Krwionośnego
Zacznijmy od podstaw. Układ krwionośny, to niesamowity system!
Jego głównym zadaniem jest transport. Czego?
Transport Gazów
Przede wszystkim tlenu (O2). Potrzebujemy go do życia!
Tlen pobierany jest z powietrza w płucach.
Krew transportuje go do wszystkich komórek naszego ciała.
Z komórek zabierany jest dwutlenek węgla (CO2), produkt przemiany materii.
CO2 transportowany jest z powrotem do płuc i wydalany.
Transport Składników Odżywczych
Układ krwionośny transportuje składniki odżywcze.
Pochodzą one z pokarmu, który jemy.
Jelita wchłaniają te składniki, a krew rozprowadza je po całym organizmie.
Dzięki temu, każda komórka ma energię do działania.
Transport Produktów Przemiany Materii
Oprócz CO2, krew transportuje inne produkty przemiany materii.
Na przykład mocznik.
Są one usuwane z organizmu przez nerki.
Transport Hormonów
Hormony to substancje regulujące pracę naszego ciała.
Produkowane są przez gruczoły dokrewne.
Krew transportuje hormony do komórek docelowych.
Obrona Organizmu
Krew pełni ważną rolę w obronie organizmu.
Zawiera komórki odpornościowe, np. białe krwinki (leukocyty).
Białe krwinki zwalczają drobnoustroje chorobotwórcze.
Chronią nas przed infekcjami.
Regulacja Temperatury
Krew pomaga w regulacji temperatury ciała.
Rozprowadza ciepło po całym organizmie.
W razie potrzeby, oddaje ciepło przez skórę.
Elementy Układu Krwionośnego
Teraz przypomnijmy sobie, z czego składa się układ krwionośny.
Serce
Serce to pompa, która napędza krew.
Składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór.
Dzięki skurczom serca, krew krąży w naczyniach.
Naczynia Krwionośne
Naczynia krwionośne to sieć rur, którymi płynie krew.
Mamy trzy rodzaje naczyń:
- Tętnice - odprowadzają krew z serca.
- Żyły - doprowadzają krew do serca.
- Włośniczki (naczynia włosowate) - łączą tętnice z żyłami i umożliwiają wymianę substancji między krwią a tkankami.
Krew
Krew to płyn, który krąży w naczyniach.
Składa się z:
- Osocza - płynna część krwi.
- Krwinek czerwonych (erytrocytów) - transportują tlen.
- Krwinek białych (leukocytów) - odpowiadają za odporność.
- Płytek krwi (trombocytów) - biorą udział w krzepnięciu krwi.
Obieg Krwi
Krew krąży w dwóch obiegach:
Obieg Duży (Układowy)
Krew wypływa z lewej komory serca.
Tętnicami dociera do wszystkich tkanek i narządów.
Oddaje tlen i składniki odżywcze, a zabiera dwutlenek węgla i produkty przemiany materii.
Żyłami wraca do prawego przedsionka serca.
Obieg Mały (Płucny)
Krew wypływa z prawej komory serca.
Tętnicą płucną dociera do płuc.
Oddaje dwutlenek węgla, a pobiera tlen.
Żyłami płucnymi wraca do lewego przedsionka serca.
Uzupełnianie Schematu
Teraz, mając tę wiedzę, łatwo uzupełnimy schemat układu krwionośnego. Pamiętaj, aby na schemacie zaznaczyć:
- Serce (z podziałem na przedsionki i komory)
- Płuca
- Naczynia krwionośne (tętnice, żyły, włośniczki)
- Obieg duży i mały
- Kierunek przepływu krwi
- Wymianę gazową (O2 i CO2)
- Organy (np. jelita, nerki)
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia związane z układem krwionośnym. Pamiętaj o kluczowych funkcjach: transport, obrona, regulacja. I o elementach układu: sercu, naczyniach krwionośnych i krwi. Powodzenia na egzaminie! Jesteś świetny!

