Charlie i Fabryka Czekolady Roalda Dahla to klasyczna pozycja literatury dziecięcej. Książka ta jest często omawiana na lekcjach. Oferuje wiele możliwości interpretacji. Umożliwia także prowadzenie ciekawych dyskusji. Należy jednak pamiętać o specyfice omawianych elementów.
Kim są Umpa-Lumpy?
Umpa-Lumpy to mali ludzie. Pochodzą z Lumpalandii. Jest to niebezpieczne miejsce. Żyją tam różne drapieżniki. Willy Wonka „uratował” ich. Przeniósł ich do swojej fabryki czekolady.
Pracują tam, produkując słodycze. W zamian otrzymują kakao. To ich ulubiony przysmak. Mają także zapewnione schronienie i bezpieczeństwo. Nosi to znamiona umowy.
Wyjaśnienie w klasie:
Można rozpocząć od pytania: Dlaczego Willy Wonka zatrudnił Umpa-Lumpy? Uczniowie mogą spekulować. Mogą wymieniać różne powody. Ważne jest, aby zachęcać ich do krytycznego myślenia. Następnie można opowiedzieć o historii Lumpalandii. Trzeba uwzględnić zagrożenia, z jakimi borykali się Umpa-Lumpy. Należy też zwrócić uwagę na ich upodobanie do kakao.
Kontrowersje wokół Umpa-Lumpów
Postacie Umpa-Lumpów budzą kontrowersje. Były one krytykowane jako rasistowskie. W pierwotnej wersji książki przedstawiano ich jako Pigmejów. Mieli być sprowadzani z Afryki. Roald Dahl dokonał zmian. Zmieniono ich wygląd. Zmieniono także ich pochodzenie.
Mimo tych zmian, kontrowersje nie zniknęły. Niektórzy nadal widzą w nich karykaturalny obraz. Krytykują ich podległą rolę w fabryce. Podkreślają relację zależności z Willym Wonką. Jest to ważny aspekt do omówienia.
Wyjaśnienie w klasie:
Należy poruszyć temat kontekstu historycznego. Ważne jest omówienie stereotypów. Trzeba pokazać, jak zmieniały się postrzeganie różnych grup etnicznych. Można zapytać uczniów: Czy postacie Umpa-Lumpów są problematyczne? Dlaczego? Ważne jest, aby uczniowie formułowali własne opinie. Powinni argumentować je w sposób przemyślany i kulturalny.
Jak angażować uczniów?
Można zorganizować debatę. Uczniowie mogą dyskutować o etyczności zatrudniania Umpa-Lumpów. Inna opcja to analiza porównawcza. Porównywać postacie Umpa-Lumpów z innymi postaciami z literatury. Można także poprosić uczniów o stworzenie własnych Umpa-Lumpów. Uczniowie mogliby opisać ich kulturę, zwyczaje i historię.
Można również wykorzystać elementy dramy. Uczniowie mogą odegrać scenki z udziałem Umpa-Lumpów. Mogą też stworzyć własne piosenki. Należy pamiętać o kreatywności. Kreatywność jest kluczem do zaangażowania uczniów. Zachęcanie do myślenia poza schematami.
Przykładowe pytania do dyskusji:
- Czy relacja Willy’ego Wonki z Umpa-Lumpami jest etyczna?
- Jakie są zalety i wady pracy w fabryce czekolady?
- Czy Umpa-Lumpy są szczęśliwi? Dlaczego?
- Jakie inne rozwiązania mogliby znaleźć Umpa-Lumpy?
- Czy książka Charlie i Fabryka Czekolady jest aktualna w dzisiejszych czasach?
Najczęstsze błędne przekonania:
Często uczniowie postrzegają Umpa-Lumpy jako zwykłych pracowników. Nie dostrzegają relacji zależności. Ignorują kontekst historyczny. Należy im uświadamiać, że ich sytuacja jest złożona. Nie są to po prostu mali pomocnicy.
Niektórzy uważają, że Willy Wonka jest w pełni altruistyczny. Uratował Umpa-Lumpy bezinteresownie. Warto zwrócić uwagę, że ma z tego korzyści. Ma zapewnioną tanią siłę roboczą. Ma także lojalnych pracowników.
Jak korygować błędne przekonania:
Należy podkreślać motywacje Willy’ego Wonki. Warto pokazać, że jego działania mają konsekwencje. Należy analizować cytaty z książki. Wskazywać na fragmenty, które ukazują relacje władzy. Ważne jest prowadzenie otwartej dyskusji. Uczniowie powinni móc wyrażać swoje opinie.
Podsumowanie
Omawiając postacie Umpa-Lumpów, należy zachować ostrożność. Trzeba uwzględnić kontekst historyczny i kulturowy. Ważne jest krytyczne podejście. Krytyczne myślenie to podstawa. Uczniowie powinni analizować relacje władzy. Powinni także rozumieć złożoność motywacji bohaterów. Pozwoli to na głębsze zrozumienie lektury. Umożliwi także rozwój kompetencji społecznych.
Wykorzystanie różnorodnych metod aktywizujących. Debaty, dramy, analizy porównawcze. To wszystko sprawi, że lekcja będzie ciekawsza. Uczniowie zapamiętają więcej. Będą bardziej zaangażowani w proces uczenia się. Będą aktywnie uczestniczyć w zajęciach.
