Hej! Gotowi na sprawdzian z układu krwionośnego? Nie martwcie się, razem damy radę! Ten przewodnik pomoże Wam usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej.
Funkcje układu krwionośnego
Układ krwionośny to taki kurier w naszym ciele. Jego zadaniem jest transport.
Transportuje tlen, który jest nam niezbędny do życia.
Zabiera dwutlenek węgla, który jest produktem odpadowym.
Przenosi substancje odżywcze z jelit do wszystkich komórek.
Roznosi hormony, które regulują różne procesy w organizmie.
Pomaga w utrzymaniu stałej temperatury ciała.
Bierze udział w ochronie przed chorobami.
Składniki układu krwionośnego
Układ krwionośny składa się z kilku ważnych elementów.
Krew
Krew to płyn ustrojowy. Płynie w naczyniach krwionośnych.
Składa się z osocza i elementów morfotycznych.
Osocze to płynna część krwi. Zawiera wodę, białka, sole mineralne i inne substancje.
Elementy morfotyczne to erytrocyty (czerwone krwinki), leukocyty (białe krwinki) i trombocyty (płytki krwi).
Erytrocyty transportują tlen. Zawierają hemoglobinę – białko, które wiąże tlen. Dają krwi czerwony kolor.
Leukocyty odpowiadają za obronę organizmu przed infekcjami.
Trombocyty biorą udział w procesie krzepnięcia krwi.
Serce
Serce to pompa, która tłoczy krew do naczyń krwionośnych.
Ma cztery jamy: dwa przedsionki i dwie komory.
Przedsionki odbierają krew z żył.
Komory pompują krew do tętnic.
Między przedsionkami i komorami znajdują się zastawki. Zapobiegają cofaniu się krwi.
Praca serca składa się z dwóch faz: skurczu i rozkurczu.
Skurcz to faza, w której serce się kurczy i wypycha krew.
Rozkurcz to faza, w której serce się rozkurcza i wypełnia krwią.
Naczynia krwionośne
Naczynia krwionośne to sieć rurek, którymi płynie krew.
Dzielimy je na tętnice, żyły i naczynia włosowate.
Tętnice odprowadzają krew z serca do narządów.
Żyły doprowadzają krew z narządów do serca.
Naczynia włosowate łączą tętnice z żyłami. W ich ścianach zachodzi wymiana substancji między krwią a tkankami.
Krew w tętnicach płynie pod dużym ciśnieniem. Dlatego ich ściany są grubsze niż ściany żył.
W żyłach znajdują się zastawki, które zapobiegają cofaniu się krwi.
Krążenie krwi
Mamy dwa obiegi krwi: krążenie duże i krążenie małe.
Krążenie duże (obwodowe): Krew wypływa z lewej komory serca do aorty, a następnie do tętnic, które rozprowadzają ją po całym ciele. W naczyniach włosowatych zachodzi wymiana substancji. Krew oddaje tlen i substancje odżywcze, a zabiera dwutlenek węgla i produkty przemiany materii. Następnie krew wraca żyłami do prawego przedsionka serca.
Krążenie małe (płucne): Krew wypływa z prawej komory serca do tętnicy płucnej, która prowadzi do płuc. W płucach zachodzi wymiana gazowa: krew oddaje dwutlenek węgla, a pobiera tlen. Następnie krew wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka serca.
Pamiętajcie: krew utlenowana płynie w tętnicach (z wyjątkiem tętnicy płucnej) i żyłach płucnych. Krew odtlenowana płynie w żyłach (z wyjątkiem żył płucnych) i tętnicy płucnej.
Grupy krwi
Grupy krwi to cechy dziedziczne. Dzielimy je na grupy A, B, AB i 0. O przynależności do danej grupy decydują antygeny obecne na powierzchni erytrocytów.
Osoba z grupą krwi A ma antygen A.
Osoba z grupą krwi B ma antygen B.
Osoba z grupą krwi AB ma antygeny A i B.
Osoba z grupą krwi 0 nie ma antygenów A i B.
Ważny jest również czynnik Rh. Osoby z czynnikiem Rh są określane jako Rh+, a osoby bez czynnika Rh jako Rh-.
Przy transfuzji krwi należy uwzględnić zgodność grup krwi i czynnika Rh. Niezgodność może prowadzić do reakcji potransfuzyjnej.
Choroby układu krwionośnego
Do najczęstszych chorób układu krwionośnego należą:
Miażdżyca: Powstawanie blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic. Prowadzi do zwężenia naczyń i utrudnia przepływ krwi.
Nadciśnienie tętnicze: Zbyt wysokie ciśnienie krwi. Może prowadzić do uszkodzenia serca, mózgu i nerek.
Choroba wieńcowa: Niedokrwienie mięśnia sercowego spowodowane zwężeniem tętnic wieńcowych.
Zawał serca: Martwica części mięśnia sercowego spowodowana nagłym zamknięciem tętnicy wieńcowej.
Udar mózgu: Uszkodzenie mózgu spowodowane niedokrwieniem lub krwotokiem.
Pamiętaj o profilaktyce! Zdrowy tryb życia, aktywność fizyczna, dieta bogata w warzywa i owoce, unikanie palenia tytoniu – to wszystko pomaga utrzymać układ krwionośny w dobrej kondycji.
Podsumowanie
Układ krwionośny to system transportowy w naszym ciele. Składa się z krwi, serca i naczyń krwionośnych. Krew transportuje tlen, substancje odżywcze i hormony, a także usuwa dwutlenek węgla i produkty przemiany materii. Serce to pompa, która tłoczy krew. Naczynia krwionośne to sieć rurek, którymi płynie krew. Mamy dwa obiegi krwi: krążenie duże i krążenie małe. Ważne są grupy krwi i czynnik Rh. Choroby układu krwionośnego są poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Pamiętaj o profilaktyce!
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
