Hej siódmoklasisto! Przygotowujesz się do sprawdzianu z układu krwionośnego? Super! Zaraz razem to ogarniemy. Pamiętaj, dasz radę! Zaczynamy?
Podstawy Układu Krwionośnego
Układ krwionośny, to taki system rurek i pompy w Twoim ciele. Co robi? Transportuje!
Transportuje krew. Krew niesie tlen, składniki odżywcze, hormony i odpady.
Układ krwionośny składa się z serca, naczyń krwionośnych i właśnie krwi.
Serce – Pompa Twojego Ciała
Serce, to mięsień. Mocny mięsień, który pompuje krew.
Serce ma cztery jamy: dwa przedsionki (prawy i lewy) i dwie komory (prawa i lewa).
Prawa strona serca pompuje krew do płuc. Lewa strona pompuje krew do reszty ciała.
Między przedsionkami i komorami są zastawki. Zapobiegają cofaniu się krwi.
Serce pracuje cyklicznie. Ma skurcz (krew jest wypychana) i rozkurcz (serce się napełnia).
Naczynia Krwionośne – Autostrady Krwi
Krew płynie w naczyniach krwionośnych. Mamy trzy rodzaje: tętnice, żyły i naczynia włosowate.
Tętnice, to naczynia wyprowadzające krew z serca. Zazwyczaj niosą krew bogatą w tlen. Wyjątkiem jest tętnica płucna.
Największą tętnicą jest aorta. Rozprowadza krew po całym ciele.
Żyły, to naczynia doprowadzające krew do serca. Zazwyczaj niosą krew ubogą w tlen. Wyjątkiem jest żyła płucna.
Największymi żyłami są żyła główna górna i żyła główna dolna.
Naczynia włosowate, to bardzo cienkie naczynia. Tam zachodzi wymiana gazowa i substancji odżywczych między krwią a tkankami.
Krew – Życiodajny Płyn
Krew, to nie tylko czerwony płyn. Składa się z osocza i elementów morfotycznych.
Osocze, to płynna część krwi. Zawiera wodę, białka, sole mineralne i inne substancje.
Elementy morfotyczne, to komórki krwi: erytrocyty (czerwone krwinki), leukocyty (białe krwinki) i trombocyty (płytki krwi).
Erytrocyty transportują tlen. Zawierają hemoglobinę, która wiąże tlen.
Leukocyty walczą z infekcjami. Są różne rodzaje leukocytów, każdy ma inną funkcję.
Trombocyty biorą udział w krzepnięciu krwi. Pomagają zatamować krwawienie.
Krążenie Krwi – Dwa Obiegi
Krew krąży w dwóch obiegach: krążeniu dużym (obwodowym) i krążeniu małym (płucnym).
Krążenie duże: Lewa komora -> Aorta -> Tętnice -> Naczynia włosowate (oddawanie tlenu) -> Żyły -> Żyła główna -> Prawy przedsionek.
Krążenie małe: Prawa komora -> Tętnica płucna -> Płuca (pobieranie tlenu) -> Żyły płucne -> Lewy przedsionek.
Dodatkowe Ważne Pojęcia
Ciśnienie krwi: Siła, z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych. Mierzymy je dwoma wartościami: ciśnienie skurczowe (górne) i ciśnienie rozkurczowe (dolne).
Grupy krwi: Oznaczenia krwi, takie jak A, B, AB i 0. Ważne przy transfuzji krwi.
Układ limfatyczny: Współpracuje z układem krwionośnym. Odpowiada za odporność i odprowadzanie nadmiaru płynu z tkanek.
Choroby Układu Krwionośnego
Pamiętaj, zdrowy styl życia to podstawa! Dieta, aktywność fizyczna i unikanie używek pomagają dbać o serce.
Miażdżyca: Choroba, w której w tętnicach odkładają się złogi cholesterolu.
Nadciśnienie: Zbyt wysokie ciśnienie krwi.
Zawał serca: Uszkodzenie mięśnia sercowego spowodowane niedokrwieniem.
Udar mózgu: Uszkodzenie mózgu spowodowane niedokrwieniem lub wylewem krwi.
Sprawdzian – Jak Się Przygotować?
Powtórz definicje. Zrozum funkcje poszczególnych elementów układu krwionośnego. Spróbuj narysować schemat krążenia krwi.
Wykonaj ćwiczenia z podręcznika i zeszytu ćwiczeń. Poszukaj testów online.
Nie stresuj się! Przeczytaj jeszcze raz notatki i spokojnie idź na sprawdzian.
Podsumowanie
Układ krwionośny to system transportu w Twoim ciele. Składa się z serca, naczyń krwionośnych i krwi.
Serce pompuje krew, która krąży w dwóch obiegach: dużym i małym.
Krew transportuje tlen, składniki odżywcze i inne substancje. Składa się z osocza i elementów morfotycznych.
Pamiętaj o zdrowym stylu życia, aby dbać o swoje serce!
Trzymam kciuki! Powodzenia na sprawdzianie!
