Witajcie młodzi naukowcy! Przygotowujemy się do sprawdzianu z układu krwionośnego.
To jak sieć dróg w naszym ciele. Tędy krew transportuje wszystko, co ważne.
Co to jest układ krwionośny?
Wyobraź sobie skomplikowany system rur. Rozprowadza wodę po całym domu. Tak samo działa układ krwionośny. Transportuje krew po całym ciele.
Krew to jak kurier. Przenosi tlen i jedzenie do komórek. Zabiera od nich szkodliwe substancje.
Głównym "pompą" jest serce. Ono wprawia krew w ruch.
Serce – nasza pompa
Serce to silny mięsień. Kurczy się i rozkurcza. Pcha krew do przodu.
Pomyśl o sercu jak o pompie rowerowej. Naciskasz i powietrze leci! Serce robi podobnie.
Ma cztery "pokoje". Nazywamy je przedsionkami i komorami.
Przedsionki przyjmują krew. Komory wypychają ją dalej.
Krew przepływa przez serce tylko w jednym kierunku. To dzięki zastawkom.
Zastawki to jak drzwi. Otwierają się w jedną stronę. Potem się zamykają.
Naczynia krwionośne – drogi krwi
Krew płynie w naczyniach krwionośnych. Są trzy rodzaje:
- Tętnice – niosą krew z serca.
- Żyły – niosą krew do serca.
- Włośniczki – łączą tętnice i żyły.
Tętnice są jak autostrady. Krew płynie szybko i pod dużym ciśnieniem. Mają grube ściany.
Żyły są jak drogi lokalne. Krew płynie wolniej. Mają cieńsze ściany.
Włośniczki są jak małe uliczki. Docierają do każdej komórki. Tam krew oddaje tlen i jedzenie.
Wyobraź sobie miasto. Autostrady to tętnice. Ulice to żyły. Małe alejki to włośniczki.
Krew – co w niej pływa?
Krew to nie tylko czerwona ciecz. Składa się z:
- Osocza – to płynna część krwi.
- Krwinek czerwonych (erytrocytów) – przenoszą tlen.
- Krwinek białych (leukocytów) – walczą z chorobami.
- Płytek krwi (trombocytów) – pomagają w krzepnięciu krwi.
Osocze to jak woda w akwarium. W nim pływają ryby (krwinki).
Krwinki czerwone mają hemoglobinę. To ona wiąże tlen. Hemoglobina to jak magnes na tlen.
Krwinki białe to jak żołnierze. Bronią nas przed bakteriami i wirusami.
Płytki krwi to jak plaster. Zaklejają ranę, żeby krew przestała lecieć.
Krążenie krwi – duży i mały obieg
Krew krąży w dwóch obiegach:
- Obieg duży (ustrojowy) – krew płynie z serca do całego ciała i z powrotem.
- Obieg mały (płucny) – krew płynie z serca do płuc i z powrotem.
Obieg duży to jak długa podróż. Krew okrąża całe ciało. Dostarcza tlen i zbiera odpady.
Obieg mały to krótki wypad do płuc. Krew oddaje dwutlenek węgla i zabiera tlen.
Pomyśl o obiegu małym jak o tankowaniu na stacji benzynowej. Krew "tankuje" tlen w płucach.
Jak dbać o układ krwionośny?
Zdrowy tryb życia to klucz.
- Zdrowa dieta. Jedz dużo warzyw i owoców.
- Regularna aktywność fizyczna. Ruszaj się!
- Unikaj palenia papierosów. To szkodzi sercu.
- Dbaj o prawidłową wagę.
Zdrowa dieta to paliwo dla serca. Dobre paliwo, dobra praca!
Ruch to jak smarowanie maszyny. Ułatwia pracę sercu i naczyniom krwionośnym.
Pamiętaj! Układ krwionośny to skomplikowany, ale bardzo ważny system. Dbaj o niego!
Powodzenia na sprawdzianie!
