Cześć! Dzisiaj zanurkujemy w świat Trybu Rozkazującego w języku niemieckim.
To nic trudnego. Wyobraź sobie, że jesteś szefem kuchni. Musisz wydawać polecenia swojej załodze.
Co to jest Tryb Rozkazujący?
To po prostu forma czasownika. Służy do wydawania rozkazów, próśb lub instrukcji. Inaczej mówiąc - "Rób to!".
W języku polskim to: "Idź!", "Zrób to!", "Uważaj!".
Niemiecki ma swoje zasady. Przyjrzyjmy się im.
Formy Trybu Rozkazującego
Mamy cztery główne formy. Zależą one od tego, do kogo mówimy:
1. Du (Ty)
To forma dla znajomych, rodziny i osób, z którymi jesteś na "ty".
Jak ją utworzyć? Prosto! Weź formę du czasownika w czasie teraźniejszym (Präsens) i usuń -st. Często (ale nie zawsze!) usuwamy też zaimek du.
Przykład:
Du machst (Ty robisz) -> Mach! (Rób!)
Pomyśl o tym jak o zdjęciu kurtki z manekina. Zdejmujesz końcówkę "-st" i masz rozkaz.
Du liest (Ty czytasz) -> Lies! (Czytaj!)
W przypadku niektórych czasowników, samogłoska w rdzeniu ulega zmianie, tak jak w formie du. Na przykład:
Du sprichst (Ty mówisz) -> Sprich! (Mów!)
Widzisz? "i" zamiast "e".
2. Ihr (Wy)
To forma dla grupy osób, z którymi jesteś na "ty".
Jak ją utworzyć? Weź formę ihr czasownika w czasie teraźniejszym. Nic nie usuwasz! Po prostu pomiń zaimek ihr.
Przykład:
Ihr macht (Wy robicie) -> Macht! (Róbcie!)
To jak danie komuś przepisu. Masz go już, po prostu go użyj.
Ihr lest (Wy czytacie) -> Lest! (Czytajcie!)
3. Wir (My)
Używamy jej, gdy chcemy coś zrobić razem. To jak "Zróbmy to!".
Jak ją utworzyć? Weź formę wir czasownika w czasie teraźniejszym i postawmy wir po czasowniku. Dodaj lassen.
Przykład:
Wir gehen (My idziemy) -> Gehen wir! (Chodźmy!)
Wir tanzen (My tańczymy) -> Tanzen wir! (Tańczmy!)
To jak zaproszenie do tańca. "Czy zatańczymy?".
4. Sie (Pan/Pani/Państwo)
To forma grzecznościowa, dla osób, z którymi jesteś na "Pan/Pani/Państwo".
Jak ją utworzyć? Weź formę Sie czasownika w czasie teraźniejszym. Zamień miejscami czasownik i zaimek Sie.
Przykład:
Sie machen (Pan/Pani/Państwo robią) -> Machen Sie! (Proszę robić!)
Wyobraź sobie, że to jak wręczenie komuś wizytówki. "Proszę bardzo!".
Sie lesen (Pan/Pani/Państwo czytają) -> Lesen Sie! (Proszę czytać!)
Kilka Wyjątków
Jak w każdym języku, są wyjątki.
Czasowniki, które w du formie mają zmianę samogłoski z e na i lub ie, zachowują tę zmianę w trybie rozkazującym. Ale nie dodajemy "-st".
Przykład:
Du gibst (Ty dajesz) -> Gib! (Daj!)
Du siehst (Ty widzisz) -> Sieh! (Zobacz!)
Niektóre czasowniki mocne (starke Verben) z przegłosem (Umlaut) w formie du, tracą go w trybie rozkazującym. Ale to nie zawsze!
Przykład:
Du läufst (Ty biegniesz) -> Lauf! (Biegnij!)
Ale:
Du stößt (Ty popychasz) -> Stoß! (Pchnij!)
Często dodaje się "-e" do formy du trybu rozkazującego, szczególnie jeśli czasownik jest trudny do wymówienia bez niego, albo brzmi bardziej uprzejmie.
Przykład:
Mach! (Rób!) -> Mache! (Rób proszę!)
Sei! (Bądź!) -> Seie! (Bądź proszę!)
Czasowniki Posiłkowe: sein, haben, werden
Te popularne czasowniki mają nieregularne formy trybu rozkazującego.
Sein (być):
- Du: Sei! (Bądź!)
- Ihr: Seid! (Bądźcie!)
- Wir: Seien wir! (Bądźmy!)
- Sie: Seien Sie! (Proszę być!)
Haben (mieć):
- Du: Hab!/Habe! (Miej!)
- Ihr: Habt! (Miejcie!)
- Wir: Haben wir! (Miejmy!)
- Sie: Haben Sie! (Proszę mieć!)
Werden (stawać się): Używane rzadko w trybie rozkazującym.
Podsumowanie
Tryb Rozkazujący nie musi być straszny! Pamiętaj o formach dla du, ihr, wir i Sie.
Używaj go rozsądnie i z uśmiechem!
Ćwicz regularnie, a szybko go opanujesz!
