Rośliny, tak jak my, zbudowane są z różnych części. Te części, jak korzenie, łodygi i liście, składają się z mniejszych elementów. Te elementy to tkanki roślinne.
Tkanki roślinne to grupy komórek, które wspólnie wykonują określone zadanie. Można je porównać do cegieł, z których buduje się dom. Różne tkanki pełnią różne funkcje. Razem sprawiają, że roślina rośnie, odżywia się i rozmnaża.
Rodzaje tkanki roślinnej
Istnieje kilka głównych rodzajów tkanek roślinnych. Każda z nich ma swoje specjalne cechy i funkcje.
Tkanka okrywająca
Tkanka okrywająca to jak skóra rośliny. Pokrywa całą roślinę, chroniąc ją przed uszkodzeniami i utratą wody. Można ją podzielić na skórkę (epidermę) i korek (perydermę).
Skórka (epiderma) jest zewnętrzną warstwą liści, łodyg i korzeni u młodych roślin. Często pokryta jest woskowatą warstwą zwaną kutykulą. Kutykula zapobiega nadmiernemu parowaniu wody. W skórce występują również aparaty szparkowe. Przez aparaty szparkowe roślina pobiera dwutlenek węgla i oddaje tlen oraz parę wodną.
Korek (peryderma) zastępuje skórkę u starszych roślin, na przykład na pniu drzewa. Jest grubszy i bardziej wytrzymały. Chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi, utratą wody oraz atakami grzybów i bakterii. W korku występują przetchlinki umożliwiające wymianę gazową.
Tkanka miękiszowa
Tkanka miękiszowa to najbardziej rozpowszechniona tkanka roślinna. Wypełnia wnętrze liści, łodyg i korzeni. Komórki miękiszowe są zwykle cienkościenne i zawierają duże wakuole. To w nich roślina magazynuje wodę i substancje odżywcze.
Istnieją różne rodzaje tkanki miękiszowej. Miękisz asymilacyjny znajduje się w liściach i odpowiada za fotosyntezę. Miękisz spichrzowy magazynuje substancje zapasowe, na przykład skrobię w bulwach ziemniaka. Miękisz powietrzny (aerenchyma) występuje u roślin wodnych i ułatwia im unoszenie się na wodzie.
Tkanka wzmacniająca
Tkanka wzmacniająca zapewnia roślinie wytrzymałość i elastyczność. Dzieli się na dwie główne grupy: kolenchymę i sklerenchymę.
Kolenchyma zbudowana jest z żywych komórek o nierównomiernie zgrubiałych ścianach. Występuje w młodych, rosnących częściach roślin, na przykład w ogonkach liściowych. Zapewnia im elastyczność i odporność na złamania.
Sklerenchyma zbudowana jest z martwych komórek o bardzo grubych, zdrewniałych ścianach. Zapewnia roślinie dużą wytrzymałość mechaniczną. Występuje na przykład w łupinach orzechów i pestkach owoców. Do tkanek wzmacniających zalicza się włókna (np. len, konopie) i sklereidy (komórki kamienne występujące np. w gruszkach).
Tkanka przewodząca
Tkanka przewodząca odpowiada za transport wody, soli mineralnych i substancji odżywczych w roślinie. Składa się z drewna (ksylemu) i łyka (floemu).
Drewno (ksylem) przewodzi wodę i sole mineralne z korzeni do liści. Zbudowane jest z martwych komórek, takich jak cewki i naczynia. Cewki występują u paprotników i roślin nagonasiennych, natomiast naczynia u roślin okrytonasiennych.
Łyko (floem) przewodzi substancje odżywcze (głównie cukry) z liści do innych części rośliny. Zbudowane jest z żywych komórek, takich jak komórki sitowe i komórki towarzyszące.
Tkanka twórcza (merystematyczna)
Tkanka twórcza (merystematyczna) to tkanka, która umożliwia roślinie wzrost. Komórki tej tkanki dzielą się przez całe życie rośliny. Dzięki temu powstają nowe komórki, które różnicują się w różne rodzaje tkanek roślinnych.
Wyróżniamy różne rodzaje tkanek twórczych. Merystemy wierzchołkowe znajdują się na wierzchołkach korzeni i pędów. Odpowiadają za wzrost rośliny na długość. Merystemy boczne (kambium i fellogen) odpowiadają za wzrost rośliny na grubość.
Podsumowanie
Tkanki roślinne są podstawowymi elementami budulcowymi roślin. Każda tkanka pełni specyficzną funkcję, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania całej rośliny. Rozumiejąc budowę i funkcje poszczególnych tkanek roślinnych, możemy lepiej zrozumieć, jak rośliny rosną, odżywiają się i przystosowują do różnych warunków środowiska.
Dzięki różnorodności tkanek roślinnych, rośliny mogą rozwijać się w różnych środowiskach i pełnić kluczową rolę w ekosystemach. Znajomość tkanek roślinnych jest ważna nie tylko w biologii, ale również w rolnictwie, leśnictwie i wielu innych dziedzinach.
