Tkanki I Organy Roslinne

Hej Studencie! Przygotowujesz się do egzaminu z Tkanki i Organy Roślinne? Świetnie! Ten przewodnik pomoże Ci usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej. Pamiętaj, nauka to proces, a ja jestem tu, żeby Cię w nim wesprzeć. Zaczynajmy!

Tkanki Roślinne: Podział i Funkcje

Zacznijmy od podstaw. Tkanka roślinna to zespół komórek o podobnej budowie i funkcji. Dzielimy je na kilka podstawowych typów:

Tkanki Twórcze (Merystematyczne)

To tkanki, które mają zdolność do podziałów komórkowych. To dzięki nim roślina rośnie i rozwija się. Merystemy są jak fabryki nowych komórek! Wyróżniamy:

• Merystemy wierzchołkowe: Znajdują się na wierzchołkach pędów i korzeni. Odpowiedzialne za wzrost rośliny na długość (wzrost pierwotny).
• Merystemy boczne (kambium i fellogen): Umożliwiają roślinie przyrost na grubość (wzrost wtórny). Kambium tworzy drewno i łyko wtórne, a fellogen – korek.
• Merystemy interkalarne (wstawkowe): Znajdują się u podstawy międzywęźli i liści. Umożliwiają szybki wzrost np. po skoszeniu trawy.

Pamiętaj! Tkanki twórcze charakteryzują się intensywnymi podziałami mitotycznymi i cienkimi ścianami komórkowymi.

Tkanki Stałe

Powstają z tkanek twórczych i ulegają zróżnicowaniu (specjalizacji) do pełnienia konkretnych funkcji. Zajmijmy się nimi po kolei:

• Tkanka Okrywająca: Chroni roślinę przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak utrata wody, uszkodzenia mechaniczne czy patogeny. Wyróżniamy:
  • Epidermis (skórka): Zewnętrzna warstwa komórek pokrywająca młode części rośliny. Często pokryta jest kutykulą – warstwą wosków, która ogranicza transpirację.
  • Periderma (korkowica): Zastępuje skórkę u starszych części rośliny (np. pniach drzew). Składa się z korka, fellogenu i fellodermy. Korek jest impregnowany suberyną, co czyni go nieprzepuszczalnym dla wody i gazów.
• Tkanka Miękiszowa (Parenchyma): Najbardziej rozpowszechniona tkanka roślinna. Pełni różnorodne funkcje, w zależności od lokalizacji i budowy komórek. Wyróżniamy:
  • Miękisz asymilacyjny: Zawiera chloroplasty i przeprowadza fotosyntezę. Występuje w liściach (palisadowy i gąbczasty) i młodych pędach.
  • Miękisz spichrzowy: Magazynuje substancje zapasowe (skrobię, białka, tłuszcze). Występuje w korzeniach, bulwach i nasionach.
  • Miękisz powietrzny (aerenchyma): Zawiera duże przestwory międzykomórkowe, ułatwiające wymianę gazową. Występuje u roślin wodnych i bagiennych.
• Tkanka Wzmacniająca: Zapewnia roślinie mechaniczną wytrzymałość. Wyróżniamy:
  • Kolencchyma (zwarcica): Komórki mają nierównomiernie zgrubiałe ściany komórkowe. Występuje w młodych, rosnących częściach roślin.
  • Sklerenchyma (twardzica): Komórki mają równomiernie zgrubiałe i zdrewniałe ściany komórkowe. Występuje w starszych, dojrzałych częściach roślin. Włókna sklerenchymatyczne są długie i cienkie, a sklereidy – krótkie i nieregularne.
• Tkanka Przewodząca: Transportuje wodę z solami mineralnymi i produkty fotosyntezy. Wyróżniamy:
  • Ksylem (drewno): Przewodzi wodę i sole mineralne z korzeni do pozostałych części rośliny. Składa się z cewek i naczyń (u okrytozalążkowych). Ściany komórkowe są zdrewniałe (lignina).
  • Floem (łyko): Przewodzi produkty fotosyntezy z liści do pozostałych części rośliny. Składa się z rurek sitowych i komórek przyrurkowych.

Organy Roślinne: Budowa i Funkcje

Organ roślinny to część rośliny, która pełni określoną funkcję. Najważniejsze organy to:

• Korzeń: Utrzymuje roślinę w podłożu, pobiera wodę i sole mineralne. Rozróżniamy korzeń główny i korzenie boczne. W strefie włośnikowej znajdują się włośniki, które zwiększają powierzchnię chłonną.
• Łodyga: Podtrzymuje liście, kwiaty i owoce, przewodzi wodę i substancje odżywcze. Może być zdrewniała (u drzew i krzewów) lub zielna (u roślin zielnych).
• Liść: Przeprowadza fotosyntezę. Zwykle składa się z blaszki liściowej i ogonka liściowego. Na powierzchni blaszki liściowej znajdują się aparaty szparkowe, które umożliwiają wymianę gazową.
• Kwiat: Organ rozmnażania płciowego. Składa się z działek kielicha, płatków korony, pręcików (męskie organy rozrodcze) i słupka (żeński organ rozrodczy).
• Owoc: Powstaje z zalążni słupka po zapłodnieniu. Chroni nasiona i ułatwia ich rozsiewanie.
• Nasiono: Zawiera zarodek rośliny i substancje zapasowe. Umożliwia rozmnażanie i przetrwanie w niesprzyjających warunkach.

Podsumowanie: Kluczowe Punkty

• Tkanki roślinne dzielimy na twórcze (merystematyczne) i stałe (okrywające, miękiszowe, wzmacniające, przewodzące).
• Tkanki twórcze umożliwiają wzrost rośliny.
• Tkanka okrywająca chroni roślinę przed czynnikami zewnętrznymi.
• Tkanka miękiszowa pełni różnorodne funkcje, takie jak fotosynteza, magazynowanie i wymiana gazowa.
• Tkanka wzmacniająca zapewnia roślinie mechaniczną wytrzymałość.
• Tkanka przewodząca transportuje wodę i substancje odżywcze.
• Organy roślinne to korzeń, łodyga, liść, kwiat, owoc i nasiono. Każdy z nich pełni określoną funkcję.

Dasz radę! Pamiętaj, aby powtarzać materiał i robić notatki. Powodzenia na egzaminie!