Geografia w klasie 6, a zwłaszcza podręcznik "Planeta Nowa", to fascynująca podróż po naszej planecie. Omawiamy podstawowe pojęcia geograficzne. Uczymy się o różnych regionach świata. Zaczynamy więc naszą przygodę!
Podstawowe pojęcia geograficzne
Zacznijmy od podstaw. Geografia to nauka o Ziemi. Bada jej powierzchnię, klimat, roślinność, ludność i wiele innych aspektów. Dzieli się na różne działy, takie jak geografia fizyczna i geografia społeczno-ekonomiczna.
Położenie geograficzne to określenie miejsca na Ziemi. Możemy to zrobić za pomocą współrzędnych geograficznych. Są to długość geograficzna i szerokość geograficzna. Używamy ich, aby precyzyjnie wskazać, gdzie coś się znajduje. Na przykład, Warszawa ma współrzędne 52°N (szerokość) i 21°E (długość).
Mapa to pomniejszony obraz Ziemi lub jej fragmentu, przedstawiony na płaszczyźnie. Mapy są bardzo przydatne. Pomagają nam orientować się w terenie. Pokazują różne elementy, takie jak miasta, rzeki, góry czy granice państw. Istnieją różne rodzaje map, na przykład mapy ogólnogeograficzne, tematyczne i topograficzne.
Szkala mapy
Skala mapy to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Informuje nas, ile razy obraz na mapie został pomniejszony. Skala może być przedstawiona na różne sposoby. Mamy skalę liczbową (np. 1:100 000), skalę mianowaną (np. 1 cm – 1 km) i skalę liniową. Znajomość skali mapy pozwala nam obliczyć odległość między miejscami.
Znaczenie map
Mapy mają ogromne znaczenie. Używają ich turyści, kierowcy, piloci i żeglarze. Są niezbędne w planowaniu przestrzennym i zarządzaniu środowiskiem. Pomagają nam zrozumieć świat. Pokazują zależności między różnymi elementami środowiska.
Ziemia – nasza planeta
Ziemia to trzecia planeta od Słońca. Jest jedyną znaną planetą, na której istnieje życie. Ma kształt zbliżony do kuli. Obraca się wokół własnej osi, co powoduje dzień i noc. Krąży również wokół Słońca, co powoduje zmiany pór roku.
Ruch obrotowy Ziemi trwa około 24 godziny. Powoduje on występowanie dnia i nocy. W momencie, gdy dany obszar jest oświetlony przez Słońce, mamy dzień. Gdy jest zasłonięty, mamy noc. Obrót Ziemi ma również wpływ na wiatry i prądy morskie.
Ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca trwa około 365 dni. Wraz z nachyleniem osi Ziemi, powoduje on występowanie pór roku. W zależności od położenia Ziemi względem Słońca, zmienia się kąt padania promieni słonecznych. To wpływa na temperaturę i długość dnia.
Strefy klimatyczne
Na Ziemi wyróżniamy różne strefy klimatyczne. Zależą one od szerokości geograficznej i ilości otrzymywanego ciepła słonecznego. Mamy strefę równikową, zwrotnikową, umiarkowaną i okołobiegunową. Każda strefa charakteryzuje się innym klimatem, roślinnością i fauną. W strefie równikowej panują wysokie temperatury i obfite opady. W strefie umiarkowanej występują cztery pory roku.
Kontynenty i oceany
Powierzchnia Ziemi podzielona jest na kontynenty i oceany. Kontynenty to duże obszary lądowe, otoczone ze wszystkich stron wodami. Wyróżniamy siedem kontynentów: Azję, Afrykę, Amerykę Północną, Amerykę Południową, Antarktydę, Europę i Australię. Oceany to rozległe zbiorniki wód słonych. Wyróżniamy pięć oceanów: Spokojny (Pacyfik), Atlantycki, Indyjski, Arktyczny i Południowy.
Azja jest największym kontynentem na Ziemi. Znajdują się tam najwyższe góry (Himalaje), najgłębsze jezioro (Bajkał) i najludniejsze państwa (Chiny i Indie). Azja charakteryzuje się ogromną różnorodnością kulturową i przyrodniczą.
Europa jest kontynentem o bogatej historii i kulturze. Charakteryzuje się gęstą siecią miast i dobrze rozwiniętą infrastrukturą. Europa jest stosunkowo małym kontynentem. Ma duże znaczenie polityczne i gospodarcze.
Afryka to kontynent o gorącym klimacie i bogatej faunie i florze. Znajduje się tam największa pustynia świata (Sahara). Afryka ma zróżnicowaną ludność i kulturę. Wiele państw afrykańskich boryka się z problemami gospodarczymi i społecznymi.
Oceany i ich znaczenie
Oceany pokrywają większą część powierzchni Ziemi. Mają ogromny wpływ na klimat i pogodę. Są źródłem pożywienia i surowców mineralnych. Służą jako szlaki transportowe. Niestety, oceany są zanieczyszczane przez działalność człowieka. To stanowi poważny problem dla środowiska.
Polska – nasz kraj
Polska leży w Europie Środkowej. Jej stolicą jest Warszawa. Graniczy z Niemcami, Czechami, Słowacją, Ukrainą, Białorusią, Rosją (Obwodem Kaliningradzkim) i Litwą. Polska ma dostęp do Morza Bałtyckiego.
Ukształtowanie terenu w Polsce jest zróżnicowane. Mamy góry (Tatry, Karpaty, Sudety), wyżyny (Wyżyna Małopolska, Wyżyna Lubelska), niziny (Nizina Mazowiecka, Nizina Wielkopolska) i pojezierza (Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie). Przez Polskę przepływają liczne rzeki, takie jak Wisła, Odra i Warta.
Polska ma umiarkowany klimat. Występują cztery pory roku: wiosna, lato, jesień i zima. Polska gospodarka rozwija się dynamicznie. Nalezy do Unii Europejskiej. Posiada bogatą historię i kulturę.
Symbole Polski
Symbole Polski to godło (Orzeł Biały), flaga (biało-czerwona) i hymn (Mazurek Dąbrowskiego). Godło przedstawia białego orła w złotej koronie na czerwonym tle. Flaga składa się z dwóch poziomych pasów: białego i czerwonego. Hymn opowiada o historii i dążeniach narodu polskiego.
