Witaj w świecie soli! Omówimy sobie test Z chemii dla klasy 8, zgodnie z podręcznikiem Nowej Ery.
Czym są sole?
Sole to związki chemiczne. Powstają w wyniku reakcji kwasu z zasadą. Proces ten nazywamy reakcją zobojętniania. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie, zaraz wszystko wyjaśnimy.
Wyobraź sobie, że masz kwas solny (HCl). Reaguje on z wodorotlenkiem sodu (NaOH). W wyniku tej reakcji powstaje chlorek sodu (NaCl), czyli zwykła sól kuchenna i woda (H2O). Tak powstają sole!
Budowa soli
Sole składają się z kationu metalu lub kationu amonu (NH4+) oraz anionu reszty kwasowej. Popatrzmy na chlorek sodu (NaCl). Kationem jest tutaj jon sodu (Na+). Anionem jest jon chlorkowy (Cl-).
Wzór ogólny soli to MexRy, gdzie Me to symbol metalu, a R to reszta kwasowa. x i y oznaczają wartościowości metalu i reszty kwasowej. Pamiętaj, że suma ładunków kationów musi być równa sumie ładunków anionów, aby cząsteczka była elektrycznie obojętna. To bardzo ważne.
Nazewnictwo soli
Nazwy soli tworzymy od nazwy kwasu, od którego pochodzi reszta kwasowa, oraz nazwy metalu. Na przykład, sól pochodząca od kwasu siarkowego(VI) (H2SO4) będzie nazywać się siarczanem(VI). A jeżeli metalem jest sód, to mamy siarczan(VI) sodu (Na2SO4).
Jeśli kwas ma w nazwie rzymską cyfrę, oznaczającą wartościowość niemetalu, to trzeba ją zachować w nazwie soli. Weźmy kwas azotowy(V) (HNO3). Sól tego kwasu z potasem to azotan(V) potasu (KNO3).
Właściwości soli
Sole mają różne właściwości. Zwykle są to substancje stałe o wysokich temperaturach topnienia. Wiele soli dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwory, które przewodzą prąd elektryczny. Takie roztwory nazywamy elektrolitami.
Rozpuszczalność soli zależy od rodzaju soli i temperatury. Nie wszystkie sole dobrze rozpuszczają się w wodzie. Informacje o rozpuszczalności soli można znaleźć w tabeli rozpuszczalności. To przydatne narzędzie w chemii.
Otrzymywanie soli
Sole można otrzymać na wiele sposobów. Najważniejsze z nich to:
- Reakcja kwasu z zasadą (zobojętnianie): HCl + NaOH → NaCl + H2O
- Reakcja metalu z kwasem: Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2
- Reakcja tlenku metalu z kwasem: CaO + 2HCl → CaCl2 + H2O
- Reakcja metalu z niemetalem: 2Na + Cl2 → 2NaCl
- Reakcja tlenku niemetalu z zasadą: CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O
- Reakcja wymiany: AgNO3 + NaCl → AgCl↓ + NaNO3 (↓ oznacza, że powstaje osad)
Zwróć uwagę na reakcje wymiany. To bardzo ważne, aby przewidzieć, czy zajdzie reakcja, musisz sprawdzić rozpuszczalność powstałych soli. Jeśli jedna z soli jest nierozpuszczalna, to wytrąci się osad i reakcja zajdzie.
Zastosowanie soli
Sole mają szerokie zastosowanie w życiu codziennym i przemyśle. Chlorek sodu (NaCl) używamy jako sól kuchenną i do konserwowania żywności. Węglan sodu (Na2CO3), czyli soda kalcynowana, stosowany jest w przemyśle szklarskim i papierniczym. Siarczan(VI) wapnia (CaSO4), czyli gips, wykorzystywany jest w budownictwie i medycynie.
Azotan(V) amonu (NH4NO3) to ważny składnik nawozów sztucznych. Sole znajdują zastosowanie w garbarstwie, farbiarstwie, medycynie i wielu innych dziedzinach. Są to niezwykle wszechstronne związki.
Przykładowe zadania testowe
Sprawdźmy swoją wiedzę! Rozwiążmy kilka przykładowych zadań, które mogą pojawić się na teście.
Zadanie 1
Napisz wzór sumaryczny i nazwę soli powstałej w wyniku reakcji kwasu siarkowego(VI) z wodorotlenkiem potasu.
Rozwiązanie: Kwas siarkowy(VI) to H2SO4, a wodorotlenek potasu to KOH. Reakcja zachodzi następująco: H2SO4 + 2KOH → K2SO4 + 2H2O. Wzór sumaryczny soli to K2SO4, a nazwa to siarczan(VI) potasu.
Zadanie 2
Zaproponuj sposób otrzymywania chlorku magnezu (MgCl2) w reakcji kwasu z metalem.
Rozwiązanie: Chlorek magnezu (MgCl2) możemy otrzymać w reakcji magnezu (Mg) z kwasem chlorowodorowym (HCl): Mg + 2HCl → MgCl2 + H2.
Zadanie 3
Określ, czy zajdzie reakcja: AgNO3 + KCl → ?
Rozwiązanie: Reakcja wymiany: AgNO3 + KCl → AgCl + KNO3. Sprawdzamy rozpuszczalność: azotan(V) potasu (KNO3) jest rozpuszczalny, chlorek srebra (AgCl) jest nierozpuszczalny (tworzy osad). Reakcja zajdzie.
Podsumowanie
Sole to ważne związki chemiczne. Powstają w wyniku reakcji kwasów z zasadami, mają różne właściwości i zastosowania. Pamiętaj o wzorach, nazewnictwie i sposobach otrzymywania soli. Powodzenia na teście z chemii!

