Witajcie! Zajmiemy się teraz materiałem z działu 5 historii dla klasy 6. Skupimy się na kluczowych wydarzeniach i postaciach.
Średniowieczna Europa
Średniowiecze to długa epoka w historii Europy. Trwała od upadku Cesarstwa Rzymskiego (około 476 roku) do renesansu (XIV-XVI wiek). To ponad tysiąc lat!
Charakteryzowało się osłabieniem władzy centralnej. Powstały liczne królestwa i księstwa. Ważną rolę odgrywał Kościół Katolicki. To on utrzymywał jedność kulturową.
Feudalizm
Feudalizm to system społeczny i polityczny. Był oparty na relacji między wasalem a senioriem. Senior oddawał wasalowi ziemię (lenno). W zamian wasal zobowiązywał się do służby wojskowej.
Na szczycie hierarchii stał król. Potem byli książęta i hrabiowie. Niżej znajdowali się rycerze. Na samym dole – chłopi. Chłopi uprawiali ziemię i płacili daniny.
Przykładem feudalizmu może być relacja między królem Anglii a jego wasalami. Król nadawał ziemie możnym rodom. Oni z kolei służyli mu w armii.
Kościół w średniowieczu
Kościół odgrywał ogromną rolę. Był właścicielem dużych majątków ziemskich. Posiadał też władzę duchową. Papież był głową Kościoła.
Kościół zajmował się edukacją i kulturą. Zakładano klasztory. W nich mnisi przepisywali księgi. Dzięki temu zachowały się dzieła starożytnych Greków i Rzymian.
Ważnymi postaciami Kościoła byli święty Benedykt (twórca reguły zakonnej) i święty Franciszek (założyciel zakonu franciszkanów). Ich nauki miały duży wpływ na społeczeństwo.
Kultura i sztuka średniowiecza
W średniowieczu rozwinęła się charakterystyczna kultura. Wyróżniamy styl romański i gotycki. Charakteryzowały się one specyficzną architekturą i sztuką.
Styl romański był wcześniejszy. Budowle były masywne. Miały grube mury i małe okna. Przykładem jest kolegiata w Tumie pod Łęczycą.
Styl gotycki pojawił się później. Budowle były wysokie i strzeliste. Miały duże okna i witraże. Przykładem jest katedra Notre Dame w Paryżu.
W literaturze popularne były kroniki. Opisywały one wydarzenia historyczne. Ważne były też legendy rycerskie. Opowiadały o bohaterskich czynach.
Wyprawy krzyżowe
Wyprawy krzyżowe to seria wojen religijnych. Miały miejsce w XI-XIII wieku. Europejscy chrześcijanie walczyli z muzułmanami o Ziemię Świętą.
Papież Urban II wezwał do pierwszej krucjaty. Chciał odbić Jerozolimę. Wyprawy miały różne skutki. Były też okrutne i przyniosły wiele ofiar.
Choć krucjaty nie przyniosły trwałego sukcesu, miały wpływ na Europę. Rozwijał się handel. Europejczycy poznali nowe kultury i towary.
Polska w średniowieczu
Polska powstała w średniowieczu. Mieszko I był pierwszym historycznym władcą. Przyjął chrzest w 966 roku. To ważna data w historii Polski.
Następnie panował Bolesław Chrobry. Został pierwszym królem Polski w 1025 roku. Umocnił państwo. Rozszerzył jego granice.
Polska przechodziła różne okresy. Był czas rozbicia dzielnicowego. Kraj był podzielony na mniejsze księstwa. Później Władysław Łokietek zjednoczył Polskę. Jego syn, Kazimierz Wielki, umocnił państwo.
Kazimierz Wielki dbał o rozwój miast i wsi. Założył Akademię Krakowską (dzisiejszy Uniwersytet Jagielloński). Mówi się, że "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną".
Życie codzienne w średniowiecznej Polsce
Życie codzienne różniło się w zależności od stanu. Rycerze spędzali czas na treningach i turniejach. Chłopi pracowali na roli.
Mieszczanie zajmowali się handlem i rzemiosłem. W miastach powstawały cechy. Cechy zrzeszały rzemieślników jednej specjalności. Dbały o jakość produktów.
Wygląd miast i wsi był prosty. Domy były drewniane. Ulice wąskie i brudne. Higiena była słaba. Choroby często dziesiątkowały ludność.
Mam nadzieję, że ten przegląd materiału był pomocny. Powodzenia na teście!
