Witajcie, młodzi geografowie! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z geografii, klasa 6, dział 1. To będzie fajna przygoda!
Temat 1: Ziemia w Kosmosie
Wyobraźcie sobie Ziemię jako ogromną, niebieską piłkę do koszykówki.
Ta piłka, czyli nasza planeta, krąży wokół Słońca.
Słońce jest jak gigantyczna lampa, która daje nam światło i ciepło. Inne planety, jak Mars i Jowisz, też krążą wokół Słońca.
Ruch Obrotowy Ziemi
Ziemia nie tylko krąży wokół Słońca, ale też kręci się wokół własnej osi. Wyobraźcie sobie wirującą bączek.
Ten ruch to ruch obrotowy. Trwa on około 24 godzin. To dlatego mamy dzień i noc!
Gdy Polska jest oświetlona przez Słońce, mamy dzień. Po drugiej stronie Ziemi, na przykład w Japonii, jest wtedy noc.
Ziemia obraca się z zachodu na wschód. Dlatego Słońce "wschodzi" na wschodzie, a "zachodzi" na zachodzie.
Spójrzcie na globus. To model Ziemi. Oś Ziemi to wyimaginowana linia, wokół której się obraca.
Ruch Obiegowy Ziemi
Teraz wyobraźcie sobie, że ta wirująca bączek jednocześnie krąży wokół dużego stołu. To ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca.
Jeden obieg trwa około 365 dni i 6 godzin. To nasz rok!
Ruch obiegowy i nachylenie osi Ziemi powodują, że mamy pory roku: wiosnę, lato, jesień i zimę.
Gdy półkula północna (tam, gdzie jest Polska) jest bardziej nachylona w stronę Słońca, mamy lato. Dostajemy wtedy więcej światła i ciepła.
Gdy półkula północna jest odchylona od Słońca, mamy zimę. Dni są krótsze, a noce dłuższe.
Pamiętajcie o równonocy: wiosennej i jesiennej. Wtedy dzień i noc trwają mniej więcej tyle samo.
Temat 2: Mapa i Plan
Wyobraźcie sobie, że chcecie opowiedzieć koledze o swojej drodze do szkoły.
Możecie narysować uproszczony obraz, pokazujący ulice i ważne punkty. To jest jak plan.
Plan to rysunek przedstawiający mały obszar, np. miasto, w dużej skali.
Teraz pomyślcie o mapie Polski. Jest większa i pokazuje całe państwo, rzeki, góry i miasta.
Mapa przedstawia duży obszar, np. państwo lub kontynent, w małej skali.
Żeby narysować mapę, potrzebujemy skali. Skala to informacja, ile razy pomniejszono rzeczywisty obszar.
Na przykład, skala 1:10 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 10 000 cm (czyli 100 m) w terenie.
Istnieją różne rodzaje map. Mapy ogólnogeograficzne pokazują ukształtowanie terenu, rzeki, miasta. Mapy tematyczne pokazują np. rozmieszczenie roślinności lub zasobów naturalnych.
Znaki umowne to symbole używane na mapach. Dzięki nim wiemy, gdzie są góry, rzeki, lasy czy miasta.
Orientacja Mapy i Planu
Na każdej mapie i planie musimy wiedzieć, gdzie jest północ. Zazwyczaj północ jest na górze mapy.
Wtedy na dole jest południe, po prawej stronie wschód, a po lewej zachód.
Możemy użyć kompasu, żeby sprawdzić, gdzie jest północ w terenie.
Kierunki główne to: północ, południe, wschód i zachód. Kierunki pośrednie to: północny wschód, południowy wschód, południowy zachód i północny zachód.
Temat 3: Krajobraz
Wyobraźcie sobie, że stoicie na szczycie góry i rozglądacie się dookoła.
Widzicie góry, lasy, łąki, rzeki, a może nawet jezioro. To wszystko razem tworzy krajobraz.
Krajobraz to fragment powierzchni Ziemi, który widzimy i który ma charakterystyczny wygląd.
Mamy różne rodzaje krajobrazów. Na przykład, krajobraz górski charakteryzuje się wysokimi górami, stromymi zboczami i dolinami.
Krajobraz nizinny jest płaski lub lekko pagórkowaty. Często są tam pola uprawne i łąki.
Krajobraz nadmorski to obszar wzdłuż morza. Charakteryzuje się plażami, klifami i wydmami.
Krajobraz miejski to obszar zabudowany budynkami, ulicami i placami.
W krajobrazie możemy wyróżnić elementy przyrodnicze (góry, rzeki, lasy) i antropogeniczne (budynki, drogi, pola uprawne). Te drugie są stworzone przez człowieka.
Pamiętajcie, żeby dbać o nasz krajobraz! Nie śmiećmy, sadźmy drzewa i szanujmy przyrodę!
Powodzenia na sprawdzianie! Pamiętajcie, geografia jest fascynująca!
