Witajcie, czwartoklasiści! Gotowi na test z części mowy? Nie martwcie się, razem to ogarniemy! Ten przewodnik pomoże Wam usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej.
Części mowy – co to takiego?
Części mowy to grupy słów, które mają podobne cechy gramatyczne i pełnią określone funkcje w zdaniu.
Podział części mowy
Dzielimy je na odmienne i nieodmienne.
Odmienne części mowy to te, które zmieniają swoją formę. Należą do nich: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek.
Nieodmienne części mowy pozostają zawsze takie same. Do nich zaliczamy: przysłówek, przyimek, spójnik, wykrzyknik, partykułę.
Rzeczownik – kto? co?
Rzeczownik to część mowy, która nazywa osoby, zwierzęta, rzeczy, miejsca, zjawiska i pojęcia.
Przykłady: mama, pies, książka, Warszawa, deszcz, miłość.
Rodzaje rzeczowników
Rzeczowniki mają swój rodzaj: męski, żeński lub nijaki.
Jak rozpoznać rodzaj? Pomagają nam słowa: ten (męski), ta (żeński), to (nijaki).
Przykłady: ten pies (rodzaj męski), ta książka (rodzaj żeński), to okno (rodzaj nijaki).
Liczba rzeczowników
Rzeczowniki mają liczbę pojedynczą i mnogą.
Przykłady: pies (liczba pojedyncza), psy (liczba mnoga); książka (liczba pojedyncza), książki (liczba mnoga).
Czasownik – co robi?
Czasownik to część mowy, która opisuje czynności lub stany.
Przykłady: biegać, czytać, myśleć, być, spać.
Osoba czasownika
Czasowniki odmieniają się przez osoby: ja, ty, on/ona/ono, my, wy, oni/one.
Przykład: ja czytam, ty czytasz, on czyta, my czytamy, wy czytacie, oni czytają.
Czas czasownika
Czasowniki mają czasy: przeszły, teraźniejszy i przyszły.
Przykład: czytałem (czas przeszły), czytam (czas teraźniejszy), będę czytał (czas przyszły).
Przymiotnik – jaki? jaka? jakie?
Przymiotnik to część mowy, która opisuje cechy rzeczowników.
Przykłady: wysoki, ładna, czerwone, mądry.
Przymiotnik zgadza się z rzeczownikiem pod względem rodzaju, liczby i przypadku.
Przykład: wysoki chłopiec, wysoka dziewczyna, wysokie drzewo.
Liczebnik – ile? który z kolei?
Liczebnik to część mowy, która określa liczbę lub kolejność.
Mamy liczebniki główne (ile?) i porządkowe (który z kolei?).
Przykłady: jeden, dwa, trzy (liczebniki główne); pierwszy, drugi, trzeci (liczebniki porządkowe).
Zaimek – zastępuje rzeczownik
Zaimek to część mowy, która zastępuje rzeczownik, przymiotnik, liczebnik lub przysłówek.
Przykłady: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one (zaimki osobowe); mój, twój, jego (zaimki dzierżawcze).
Przysłówek – jak? gdzie? kiedy?
Przysłówek to część mowy, która określa sposób wykonania czynności, miejsce lub czas.
Przykłady: szybko, wolno (jak?); tutaj, tam (gdzie?); wczoraj, dziś (kiedy?).
Przyimek – łączy wyrazy
Przyimek to część mowy, która łączy wyrazy w zdaniu.
Przykłady: na, w, pod, do, od, z, przy, dla.
Przyimek zawsze występuje z rzeczownikiem, zaimkiem lub liczebnikiem.
Spójnik – łączy zdania
Spójnik to część mowy, która łączy zdania lub wyrazy.
Przykłady: i, oraz, ale, lecz, więc, bo, że, aby.
Wykrzyknik – wyraża emocje
Wykrzyknik to część mowy, która wyraża emocje, uczucia lub okrzyki.
Przykłady: ach, och, oj, uff, brawo, hej.
Partykuła – wzmacnia lub modyfikuje
Partykuła to część mowy, która wzmacnia lub modyfikuje znaczenie wyrazów lub zdań.
Przykłady: nie, czy, tylko, nawet, aż, też.
Podsumowanie
Pamiętajcie!
- Części mowy dzielimy na odmienne (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek) i nieodmienne (przysłówek, przyimek, spójnik, wykrzyknik, partykuła).
- Rzeczownik nazywa osoby, rzeczy, miejsca, pojęcia.
- Czasownik opisuje czynności i stany.
- Przymiotnik opisuje cechy rzeczowników.
- Liczebnik określa liczbę lub kolejność.
- Zaimek zastępuje inne części mowy.
- Przysłówek określa sposób, miejsce lub czas.
- Przyimek łączy wyrazy.
- Spójnik łączy zdania.
- Wykrzyknik wyraża emocje.
- Partykuła wzmacnia lub modyfikuje znaczenie.
Powodzenia na teście! Jesteście świetni!
