Hej uczniowie klasy 5! Przygotowujecie się do sprawdzianu z biologii o tkankach i organach roślin? Super! Razem damy radę. Ten przewodnik pomoże wam powtórzyć najważniejsze informacje i poczuć się pewniej.
Tkanki roślinne – wprowadzenie
Zacznijmy od podstaw. Co to są tkanki?
Tkanka to zespół komórek o podobnej budowie i pełniących określone funkcje. U roślin wyróżniamy kilka głównych rodzajów tkanek.
Tkanka okrywająca
Wyobraźcie sobie skórę rośliny. To właśnie tkanka okrywająca.
Jej zadaniem jest ochrona przed uszkodzeniami i utratą wody. Najczęściej składa się z jednej warstwy komórek.
Skórka to zewnętrzna warstwa liści, łodyg i korzeni. Często pokryta jest kutykulą – woskowatą warstwą, która zapobiega parowaniu wody.
Tkanka miękiszowa
To najbardziej rozpowszechniona tkanka w roślinie.
Tkanka miękiszowa wypełnia przestrzenie między innymi tkankami i pełni różne funkcje.
Może magazynować substancje odżywcze (np. w bulwach ziemniaków), przeprowadzać fotosyntezę (w liściach) lub brać udział w wymianie gazowej.
Tkanka wzmacniająca
Rośliny potrzebują mocnej konstrukcji, prawda?
Tkanka wzmacniająca zapewnia roślinie sztywność i elastyczność. Dzięki niej rośliny nie łamią się pod wpływem wiatru.
Wyróżniamy dwa główne rodzaje tkanki wzmacniającej: zwarcica i twardzica.
Tkanka przewodząca
To taki system transportowy rośliny.
Tkanka przewodząca transportuje wodę, sole mineralne i substancje odżywcze w roślinie.
W skład tkanki przewodzącej wchodzą: drewno (transportuje wodę i sole mineralne z korzeni do liści) i łyko (transportuje produkty fotosyntezy z liści do innych części rośliny).
Tkanka twórcza
To taka fabryka nowych komórek.
Tkanka twórcza, zwana także merystematyczną, odpowiada za wzrost rośliny. Jej komórki dzielą się i różnicują, tworząc nowe tkanki i organy.
Znajduje się m.in. w stożkach wzrostu pędów i korzeni.
Organy roślinne – podział
Tkanki tworzą organy roślinne. Jakie organy znacie?
Wyróżniamy dwa główne rodzaje organów roślinnych: wegetatywne i generatywne.
Organy wegetatywne
Te organy odpowiadają za wzrost i rozwój rośliny.
Zalicza się do nich: korzeń, łodyga i liście.
Korzeń
Korzeń utrzymuje roślinę w podłożu i pobiera wodę oraz sole mineralne.
Może pełnić funkcje spichrzowe (np. w marchwi).
Łodyga
Łodyga podpiera liście, kwiaty i owoce. Transportuje wodę i substancje odżywcze.
Może być zielona (przeprowadza fotosyntezę) lub zdrewniała.
Liście
Liście to główne organy fotosyntezy.
Wytwarzają pokarm dla rośliny.
Przez aparaty szparkowe zachodzi wymiana gazowa.
Organy generatywne
Te organy odpowiadają za rozmnażanie roślin.
Zalicza się do nich: kwiat, owoc i nasiono.
Kwiat
Kwiat to organ rozmnażania płciowego u roślin okrytonasiennych.
Składa się z działek kielicha, płatków korony, pręcików i słupka.
Owoc
Owoc powstaje z zalążni słupka po zapłodnieniu.
Chroni nasiona i ułatwia ich rozsiewanie.
Nasiono
Nasiono zawiera zarodek nowej rośliny.
Posiada zapas substancji odżywczych.
Funkcje poszczególnych organów
Podsumujmy funkcje najważniejszych organów:
- Korzeń: pobieranie wody i soli mineralnych, utrzymywanie rośliny w podłożu.
- Łodyga: transport substancji, podpora dla liści, kwiatów i owoców.
- Liście: fotosynteza, wymiana gazowa.
- Kwiat: rozmnażanie płciowe.
- Owoc: ochrona nasion, rozsiewanie.
- Nasiono: rozwój nowej rośliny.
Powtórzenie – kluczowe pojęcia
Sprawdź, czy pamiętasz najważniejsze terminy:
- Tkanka
- Tkanka okrywająca
- Tkanka miękiszowa
- Tkanka wzmacniająca
- Tkanka przewodząca
- Tkanka twórcza
- Korzeń
- Łodyga
- Liście
- Kwiat
- Owoc
- Nasiono
Porady przed sprawdzianem
Na koniec kilka rad:
- Przejrzyj notatki z lekcji.
- Rozwiąż zadania z podręcznika.
- Spróbuj narysować schemat budowy komórki roślinnej i poszczególnych tkanek.
- Poproś kogoś o przepytanie z najważniejszych pojęć.
- Wyśpij się dobrze przed sprawdzianem!
Podsumowanie
Pamiętajcie! Tkanki budują organy roślinne, a każdy organ pełni specyficzną funkcję. Rozumienie tych zależności jest kluczowe do sukcesu na sprawdzianie.
Powodzenia na sprawdzianie z biologii! Wierzę w Was!
