Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z biologii? Super! Ten przewodnik pomoże Ci usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej. Powodzenia!
I. Świat Roślin
A. Budowa Roślin
Rośliny składają się z różnych części. Każda z nich pełni ważną funkcję.
Korzeń utrzymuje roślinę w ziemi. Pobiera wodę i sole mineralne. Rodzaje korzeni: palowy, wiązkowy.
Łodyga to podpora dla liści i kwiatów. Transportuje substancje odżywcze. Może być zielna lub zdrewniała.
Liście przeprowadzają fotosyntezę. Produkują pokarm dla rośliny. Funkcje liści: wymiana gazowa, transpiracja.
Kwiaty służą do rozmnażania. Mają różne kolory i kształty. Przyciągają owady.
B. Fotosynteza
Fotosynteza to proces, w którym rośliny wytwarzają pokarm. Potrzebują do tego światła, wody i dwutlenku węgla. Powstaje cukier (glukoza) i tlen.
Równanie fotosyntezy: Dwutlenek węgla + Woda + Światło → Glukoza + Tlen.
Fotosynteza jest niezbędna dla życia na Ziemi. Rośliny produkują tlen, którym oddychamy.
C. Rozmnażanie Roślin
Rośliny mogą rozmnażać się na dwa sposoby: płciowo i bezpłciowo.
Rozmnażanie płciowe zachodzi przez nasiona. Powstają one w kwiatach po zapyleniu.
Rozmnażanie bezpłciowe zachodzi przez części rośliny, np. kłącza, bulwy, rozłogi. Nowa roślina jest identyczna z rośliną macierzystą.
D. Przystosowania Roślin
Rośliny przystosowują się do różnych środowisk. Zmiany w budowie i funkcjonowaniu umożliwiają im przetrwanie.
Przykłady: kaktusy w suchym klimacie (grube łodygi magazynujące wodę), rośliny wodne (korzenie przytrzymujące, liście unoszące się na powierzchni).
II. Świat Zwierząt
A. Kręgowce i Bezkręgowce
Zwierzęta dzielimy na dwie główne grupy: kręgowce i bezkręgowce.
Kręgowce mają szkielet wewnętrzny, w tym kręgosłup. Przykłady: ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki.
Bezkręgowce nie mają szkieletu wewnętrznego ani kręgosłupa. Przykłady: owady, pajęczaki, ślimaki, dżdżownice.
B. Grupy Kręgowców
Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym grupom kręgowców.
Ryby żyją w wodzie. Oddychają skrzelami. Mają płetwy i łuski.
Płazy żyją w wodzie i na lądzie. Mają nagą, wilgotną skórę. Przykłady: żaby, traszki.
Gady żyją głównie na lądzie. Mają suchą, pokrytą łuskami skórę. Składają jaja. Przykłady: jaszczurki, węże, żółwie.
Ptaki mają pióra. Potrafią latać. Składają jaja. Mają dziób.
Ssaki karmią młode mlekiem. Mają sierść lub włosy. Przykłady: psy, koty, ludzie.
C. Przystosowania Zwierząt
Zwierzęta, podobnie jak rośliny, przystosowują się do środowiska, w którym żyją.
Przykłady: kamuflaż (ukrywanie się), migracje (wędrówki), hibernacja (sen zimowy).
D. Odżywianie się Zwierząt
Zwierzęta dzielimy na roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne.
Roślinożerne odżywiają się roślinami. Przykłady: krowy, sarny.
Mięsożerne odżywiają się innymi zwierzętami. Przykłady: lwy, wilki.
Wszystkożerne odżywiają się zarówno roślinami, jak i zwierzętami. Przykłady: świnie, niedźwiedzie, ludzie.
III. Ekosystem
A. Co to jest Ekosystem?
Ekosystem to zespół organizmów (roślin, zwierząt, mikroorganizmów) oraz środowisko, w którym żyją (woda, gleba, powietrze), powiązanych ze sobą wzajemnymi zależnościami.
B. Składniki Ekosystemu
Ekosystem składa się z elementów biotycznych (żywe) i abiotycznych (nieożywione).
Elementy biotyczne to rośliny, zwierzęta, bakterie, grzyby.
Elementy abiotyczne to woda, gleba, światło słoneczne, temperatura.
C. Łańcuch Pokarmowy
Łańcuch pokarmowy to sekwencja organizmów, w której każdy organizm zjada poprzedni. Energia przepływa przez łańcuch pokarmowy.
Przykład: Roślina → Konik polny → Żaba → Wąż → Orzeł.
D. Ochrona Przyrody
Ochrona przyrody to działania mające na celu zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona środowiska naturalnego.
Przykłady: tworzenie parków narodowych, rezerwatów przyrody, ochrona gatunkowa, segregacja śmieci, oszczędzanie wody i energii.
IV. Podsumowanie
Pamiętaj! Rośliny przeprowadzają fotosyntezę. Zwierzęta dzielimy na kręgowce i bezkręgowce. Ekosystem to zespół organizmów i środowiska. Ochrona przyrody jest bardzo ważna.
Ucz się regularnie! Czytaj uważnie pytania. Odpowiadaj precyzyjnie. Dasz radę!
Powodzenia na sprawdzianie!
