Witajcie, przyszli biolodzy! Przygotujmy się razem do testu z rozdziału VI: Funkcjonowanie Roślin. To bardzo ważny dział, ale damy radę!
Pobieranie wody i soli mineralnych
Rośliny potrzebują wody i soli mineralnych do życia. Jak to robią?
Korzenie – podstawa sukcesu
Korzenie to kluczowy organ pobierający wodę i sole mineralne z gleby. Są jak słomki!
Włośniki, małe wypustki na korzeniach, zwiększają powierzchnię wchłaniania. To bardzo sprytne!
Transport wody odbywa się przez ksylem (drewno).
Transport wody w roślinie
Woda wędruje od korzeni aż po same liście. Jak to możliwe?
Transpiracja, czyli parowanie wody z liści, "ciągnie" wodę w górę. Wyobraźcie sobie, jak pijecie napój przez słomkę!
Kohezja, czyli siła spójności między cząsteczkami wody, pomaga im trzymać się razem.
Adhezja, czyli przyleganie wody do ścianek naczyń ksylemu, również wspiera transport.
Czynniki wpływające na transpirację
Na transpirację wpływa wiele czynników.
Światło, temperatura, wilgotność i wiatr – wszystkie mają znaczenie. Pomyślcie, jak sami reagujecie na pogodę!
Fotosynteza – fabryka pokarmu
Fotosynteza to proces, w którym rośliny wytwarzają pokarm. To ich sposób na odżywianie!
Chloroplasty – serce fotosyntezy
Chloroplasty to organelle komórkowe, w których zachodzi fotosynteza. Znajdują się w liściach.
Chlorofil, zielony barwnik, pochłania energię słoneczną. Daje roślinom ich kolor.
Przebieg fotosyntezy
Fotosynteza składa się z dwóch faz: jasnej i ciemnej.
Faza jasna zachodzi w granach chloroplastów i wymaga światła. Energia słoneczna jest zamieniana na energię chemiczną.
Faza ciemna (cykl Calvina) zachodzi w stromie chloroplastów i nie wymaga bezpośrednio światła. Dwutlenek węgla jest wykorzystywany do produkcji cukru.
Równanie fotosyntezy: 6CO2 + 6H2O + energia świetlna → C6H12O6 + 6O2. Zapamiętajcie to!
Czynniki wpływające na fotosyntezę
Intensywność światła, stężenie dwutlenku węgla i temperatura wpływają na tempo fotosyntezy.
Pamiętajcie o optymalnych warunkach dla roślin!
Oddychanie komórkowe
Rośliny, tak jak my, oddychają komórkowo. Potrzebują energii do życia!
Mitochondria – elektrownie komórkowe
Mitochondria to organelle, w których zachodzi oddychanie komórkowe. To tutaj wytwarzana jest energia.
Przebieg oddychania komórkowego
Oddychanie komórkowe polega na utlenianiu glukozy w celu uzyskania energii.
Równanie oddychania komórkowego: C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + energia (ATP). Podobne, ale odwrotne do fotosyntezy!
Porównanie fotosyntezy i oddychania komórkowego
Fotosynteza i oddychanie komórkowe to przeciwstawne procesy.
Fotosynteza produkuje glukozę i tlen, a oddychanie komórkowe zużywa glukozę i tlen.
Transport asymilatów
Rośliny muszą transportować pokarm (asymilaty) do wszystkich części. Jak to się odbywa?
Łyko – autostrada dla pokarmu
Łyko (floem) to tkanka przewodząca, która transportuje asymilaty, głównie cukry, z liści do innych części rośliny.
Komórki sitowe tworzą rurki, przez które przepływają asymilaty.
Mechanizm transportu asymilatów
Transport asymilatów odbywa się zgodnie z różnicą stężeń.
Cukry są transportowane z miejsc produkcji (źródeł) do miejsc zużycia (ujść). Na przykład z liści do korzeni.
Ruchy roślin
Rośliny mogą się poruszać, choć nie chodzą! Jak to robią?
Tropizmy
Tropizmy to ruchy wzrostowe, które są odpowiedzią na bodźce środowiskowe.
Fototropizm to ruch wzrostowy w kierunku światła. Pamiętacie, jak roślina wygina się do okna?
Geotropizm to ruch wzrostowy w kierunku lub przeciwnie do siły grawitacji. Korzenie rosną w dół, a łodyga w górę.
Nastie
Nastie to ruchy, które nie zależą od kierunku bodźca.
Nyktinastie to ruchy senne liści, związane ze zmianami natężenia światła. Niektóre rośliny "kładą się spać" na noc.
Regulacja hormonalna
Hormony roślinne (fitohormony) regulują wzrost i rozwój roślin.
Główne fitohormony
Auksyny – stymulują wzrost wydłużeniowy.
Gibereliny – wpływają na kiełkowanie nasion i wzrost pędów.
Cytokininy – stymulują podziały komórkowe.
Kwas abscysynowy (ABA) – hamuje wzrost i zamyka aparaty szparkowe w stresowych warunkach.
Etylen – wpływa na dojrzewanie owoców i opadanie liści.
Podsumowanie
Uff, to była intensywna powtórka! Pamiętajcie:
- Korzenie pobierają wodę i sole mineralne.
- Fotosynteza zachodzi w chloroplastach i wytwarza pokarm.
- Oddychanie komórkowe zachodzi w mitochondriach i uwalnia energię.
- Łyko transportuje asymilaty.
- Tropizmy i nastie to ruchy roślin.
- Fitohormony regulują wzrost i rozwój.
Powodzenia na teście! Wierzę w Was!
