Witaj w świecie ułamków dziesiętnych! Dziś razem odkryjemy, jak są one proste i przydatne.
Czym są ułamki dziesiętne?
Wyobraź sobie pizzę, którą dzielisz na równe kawałki. Jeśli podzielisz ją na 10 części, każda część to jedna dziesiąta pizzy.
Ułamek dziesiętny to po prostu inny sposób na zapisanie tych kawałków. Zamiast pisać 1/10, piszemy 0,1.
Spójrz na linijkę. Między każdym centymetrem jest 10 małych kreseczek. Każda kreseczka to milimetr, czyli jedna dziesiąta centymetra (0,1 cm).
Gdzie jest przecinek?
Przecinek dziesiętny (",") oddziela część całkowitą od części ułamkowej. W liczbie 3,5 "3" to część całkowita, a "5" to część ułamkowa.
Pomyśl o złotówkach i groszach. 1 złotówka to część całkowita, a grosze to część ułamkowa. Na przykład, 5,75 zł to 5 złotych i 75 groszy.
Dzielenie na części
Możemy dzielić na jeszcze mniejsze części. Oprócz dziesiątych, mamy też setne i tysięczne.
Wyobraź sobie czekoladę podzieloną na 100 kostek. Jedna kostka to jedna setna czekolady (0,01). Jeśli zjesz 25 kostek, zjadłeś 0,25 czekolady.
A teraz wyobraź sobie kroplę wody podzieloną na 1000 malutkich części. Jedna taka część to jedna tysięczna kropli (0,001). Są naprawdę malutkie!
Miejsce po przecinku
Pierwsze miejsce po przecinku to dziesiąte części.
Drugie miejsce po przecinku to setne części.
Trzecie miejsce po przecinku to tysięczne części.
Na przykład: 3,145 to 3 całe, 1 dziesiąta, 4 setne i 5 tysięcznych.
Porównywanie ułamków dziesiętnych
Który ułamek jest większy: 0,5 czy 0,2?
Pomyśl o tym jak o 50 groszach (0,50 zł) i 20 groszach (0,20 zł). Oczywiście, 50 groszy to więcej niż 20 groszy!
Możesz też narysować sobie dwa prostokąty. Podziel pierwszy na 10 części i zamaluj 5 z nich (0,5). Podziel drugi na 10 części i zamaluj 2 z nich (0,2). Który prostokąt ma zamalowaną większą część?
Co jeśli mamy liczby z różną ilością miejsc po przecinku? Na przykład 0,7 i 0,75?
Dopisujemy zero na końcu krótszego ułamka, żeby miały tyle samo miejsc po przecinku. Zatem 0,7 zamienia się w 0,70.
Teraz łatwo porównać: 0,70 (70 setnych) jest mniejsze niż 0,75 (75 setnych).
Dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych
Ważne: Dodając lub odejmując ułamki dziesiętne, musisz upewnić się, że przecinki są jeden pod drugim!
Przykład: Chcesz dodać 2,35 i 1,42. Zapisujesz to tak:
2,35
+ 1,42
-------
Potem dodajesz jak zwykłe liczby, pamiętając, żeby przecinek w wyniku był w tym samym miejscu.
2,35
+ 1,42
-------
3,77
A co, jeśli dodajesz 2,3 i 1,42? Dopisz zero do 2,3, żeby mieć 2,30. Wtedy możesz normalnie dodać.
2,30
+ 1,42
-------
3,72
Odejmowanie robimy tak samo! Upewnij się, że przecinki są jeden pod drugim i dopisz zera, jeśli trzeba.
Ułamki dziesiętne w życiu codziennym
Ułamki dziesiętne są wszędzie! Spotykasz je w sklepie, na wadze, w przepisach kulinarnych, na termometrze...
Kiedy mierzysz swoją wagę, na wyświetlaczu widzisz liczbę z przecinkiem. Na przykład 35,5 kg.
Kiedy kupujesz lody, cena też jest często zapisana jako ułamek dziesiętny. Na przykład 4,80 zł.
Kiedy pieczesz ciasto, przepis może mówić, żeby dodać 0,5 szklanki cukru.
Ćwiczenia
Spróbuj rozwiązać te zadania:
1. Porównaj: 0,8 i 0,79
2. Dodaj: 1,25 + 3,5
3. Odejmij: 5,7 - 2,33
Pamiętaj, praktyka czyni mistrza! Im więcej ćwiczysz, tym lepiej rozumiesz ułamki dziesiętne.
Gratulacje! Teraz znasz już podstawy ułamków dziesiętnych. Powodzenia w dalszej nauce!
