Test Chemia Klasa 8 Alkohole

Witaj ósmoklasisto! Gotowy na sprawdzian z alkoholi? Nie martw się, pomogę Ci się przygotować! Spójrz na to jako powtórkę materiału przed ważnym sprawdzianem.

Czym są alkohole?

Alkohole to związki organiczne. Zawierają grupę hydroksylową (-OH). Ta grupa jest przyłączona do atomu węgla.

Wzór ogólny alkoholi

Wzór ogólny to R-OH. "R" oznacza resztę węglowodorową.

Przykłady reszt węglowodorowych to metyl (-CH₃) i etyl (-C₂H₅).

Nazewnictwo alkoholi

Nazwy alkoholi tworzymy od nazwy alkanu. Zmieniamy końcówkę "-an" na "-ol".

Na przykład, metan (CH₄) staje się metanolem (CH₃OH).

Etan (C₂H₆) staje się etanolem (C₂H₅OH).

Jeśli mamy więcej niż jedną grupę -OH, dodajemy przedrostki di-, tri-, itd. Na przykład, diol, triol.

Ważne jest numerowanie atomów węgla, gdy grupa -OH nie jest przyłączona do pierwszego atomu. Umieszczamy numer przed końcówką "-ol". Na przykład, butan-2-ol.

Najważniejsze alkohole

Poznajmy dwa najważniejsze alkohole: metanol i etanol.

Metanol (CH₃OH)

Metanol, inaczej alkohol metylowy. Jest silnie trujący. Nawet mała ilość może spowodować ślepotę lub śmierć.

Metanol jest cieczą. Bezbarwną. Ma charakterystyczny zapach.

Stosowany jest jako rozpuszczalnik. Także w produkcji tworzyw sztucznych.

Etanol (C₂H₅OH)

Etanol, inaczej alkohol etylowy. Jest mniej toksyczny niż metanol, ale wciąż szkodliwy.

Etanol powstaje w procesie fermentacji alkoholowej. Robią to drożdże.

Stosowany jest w przemyśle spożywczym (napoje alkoholowe). Także jako rozpuszczalnik. W kosmetykach i farmacji.

Etanol jest używany jako dodatek do paliw. Zwiększa ich liczbę oktanową.

Właściwości alkoholi

Właściwości alkoholi zależą od ich budowy.

Rozpuszczalność

Małe alkohole (np. metanol, etanol) dobrze rozpuszczają się w wodzie. Wynika to z obecności grupy -OH, która tworzy wiązania wodorowe z wodą.

Wraz ze wzrostem długości łańcucha węglowego, rozpuszczalność alkoholi w wodzie maleje. Część hydrofobowa (łańcuch węglowy) przeważa.

Temperatura wrzenia

Alkohole mają wyższe temperatury wrzenia niż odpowiadające im alkany. Znowu, to przez wiązania wodorowe.

Potrzebna jest większa energia, aby rozerwać te wiązania podczas wrzenia.

Reakcje chemiczne

Alkohole ulegają różnym reakcjom chemicznym. Ważne reakcje to:

• Spalanie: Alkohole spalają się, tworząc dwutlenek węgla i wodę.
• Reakcja z metalami aktywnymi: Alkohole reagują z metalami aktywnymi (np. sód, potas). Powstają alkoholany i wodór.
• Estryfikacja: Alkohole reagują z kwasami karboksylowymi. Powstają estry i woda.

Spalanie alkoholi

Spalanie to reakcja z tlenem.

Spalanie całkowite: powstaje dwutlenek węgla i woda. Wystarczająca ilość tlenu.

Spalanie niecałkowite: powstaje tlenek węgla (czad) lub węgiel (sadza) i woda. Niedobór tlenu.

Spalanie niecałkowite jest niebezpieczne. Tlenek węgla jest trujący.

Zastosowania alkoholi

Alkohole mają szerokie zastosowania.

• Rozpuszczalniki: Etanol, metanol.
• Paliwa: Etanol (dodatek do benzyny).
• Środki dezynfekujące: Etanol (np. spirytus salicylowy).
• Przemysł kosmetyczny: Etanol (np. w perfumach).
• Przemysł farmaceutyczny: Etanol (np. w lekach).

Wpływ alkoholi na organizm człowieka

Spożywanie alkoholu ma negatywny wpływ na organizm.

Uszkodzenie wątroby: Długotrwałe spożywanie alkoholu prowadzi do marskości wątroby.

Zaburzenia neurologiczne: Alkohol uszkadza mózg. Prowadzi do problemów z pamięcią i koncentracją.

Uzależnienie: Alkohol jest substancją uzależniającą.

Zatrucie: Spożycie metanolu powoduje ślepotę lub śmierć.

Podsumowanie

Pamiętaj!

• Alkohole to związki organiczne z grupą -OH.
• Metanol jest silnie trujący.
• Etanol powstaje w procesie fermentacji.
• Alkohole dobrze rozpuszczają się w wodzie (małe alkohole).
• Alkohole ulegają spalaniu.
• Spożywanie alkoholu ma negatywny wpływ na organizm.

Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś świetny i dasz radę!