Hej uczniowie klasy 6! Przygotujmy się razem do testu z biologii. Damy radę!
Parzydełkowce – Królestwo Wodnych Drapieżników
Zaczynamy od parzydełkowców. To proste organizmy wodne.
Charakterystyka parzydełkowców
Gdzie żyją? W większości w morzach.
Jak wyglądają? Mają proste ciało z otworem gębowym.
Co to są komórki parzydełkowe? To ich broń! Zawierają substancje paraliżujące ofiarę.
Dwa podstawowe typy budowy to polip i meduza.
Polip: Przykład to stułbia. Przyczepiony do podłoża, prowadzi osiadły tryb życia.
Meduza: Przykład to meduza (krążkopław). Pływa swobodnie w wodzie.
Czy wszystkie parzydełkowce mają oba te stadia? Nie, niektóre tylko jedno!
Odżywianie i Oddychanie
Jak zdobywają pokarm? Za pomocą komórek parzydełkowych.
Trawienie odbywa się w jamie chłonąco-trawiącej.
Oddychają całą powierzchnią ciała. Proste, prawda?
Rozmnażanie
Rozmnażają się bezpłciowo (przez pączkowanie) i płciowo.
Pączkowanie: Powstaje nowy osobnik jako "pączek" na ciele rodzica.
Przykłady parzydełkowców
Stułbia: Typowy polip.
Meduza (krążkopław): Pływająca meduza.
Koralowce: Tworzą rafy koralowe.
Płazińce – Pierwsze Kroki ku Złożoności
Teraz przechodzimy do płazińców. Już bardziej skomplikowane!
Charakterystyka płazińców
Mają spłaszczone ciało. Stąd nazwa!
Gdzie żyją? W wodzie, glebie, a niektóre to pasożyty.
Podział płazińców: wirki, przywry i tasiemce.
Wirki: Wolnożyjące, np. wypławek.
Przywry: Pasożyty, np. motylica wątrobowa.
Tasiemce: Wyłącznie pasożyty, np. tasiemiec uzbrojony.
Budowa Wewnętrzna
Układ pokarmowy: Niektóre nie mają w ogóle! Tasiemce wchłaniają pokarm całą powierzchnią ciała.
Układ nerwowy: Zaczyna się tworzyć! Dwa zwoje nerwowe i pnie nerwowe.
Układ wydalniczy: Komórki płomykowe. Zapamiętaj!
Odżywianie
Wirki: Drapieżniki lub padlinożercy.
Przywry i tasiemce: Pasożyty, żywią się kosztem żywiciela.
Rozmnażanie
Rozmnażają się płciowo i bezpłciowo.
Wiele płazińców jest obojnakami.
Regeneracja: Wirki potrafią się regenerować! Nawet z małego fragmentu może powstać nowy osobnik.
Przykłady płazińców
Wypławek: Wolnożyjący wirk.
Motylica wątrobowa: Pasożytuje w wątrobie.
Tasiemiec uzbrojony: Poważny pasożyt człowieka.
Nicienie – Okrągłe Ciała i Wszechobecność
Kolejny krok: nicienie. Mają obłe ciało.
Charakterystyka nicieni
Ciało: Obłe, wydłużone, zwężające się na końcach.
Gdzie żyją? Wszędzie! W wodzie, glebie, ciele roślin i zwierząt.
Wiele nicieni to pasożyty.
Budowa Wewnętrzna
Układ pokarmowy: Przewód pokarmowy z otworem gębowym i odbytowym.
Układ nerwowy: Podobny do płazińców, ale bardziej rozwinięty.
Brak układu oddechowego i krwionośnego.
Odżywianie
Wolnożyjące: Żywią się bakteriami, grzybami, szczątkami organicznymi.
Pasożyty: Żywią się krwią, tkankami, sokami roślinnymi.
Rozmnażanie
Rozdzielnopłciowe. Samiec i samica.
Zapłodnienie wewnętrzne.
Przykłady nicieni
Glista ludzka: Pasożyt człowieka.
Owsik ludzki: Powszechny pasożyt, szczególnie u dzieci.
Włosień kręty: Wywołuje włośnicę.
Pierscienice – Segmentacja i Annelidy
Ostatnia grupa: pierścienice. Ciało zbudowane z segmentów!
Charakterystyka pierścienic
Ciało: Zbudowane z segmentów (pierścieni).
Gdzie żyją? W wodzie i na lądzie.
Podział pierścienic: wieloszczety, skąposzczety i pijawki.
Wieloszczety: Morskie, posiadają szczecinki na każdym segmencie.
Skąposzczety: Żyją w glebie, np. dżdżownica.
Pijawki: W większości pasożyty, np. pijawka lekarska.
Budowa Wewnętrzna
Układ pokarmowy: Dobrze rozwinięty, z jelitem prostym.
Układ nerwowy: Zwoje nerwowe w każdym segmencie i pnie nerwowe.
Układ krwionośny: Zamknięty! Krew krąży w naczyniach.
Układ oddechowy: Skórą (u dżdżownicy) lub skrzelami.
Układ wydalniczy: Metanefrydia w każdym segmencie.
Odżywianie
Wieloszczety: Drapieżniki lub filtratory.
Skąposzczety: Żywią się szczątkami organicznymi.
Pijawki: Pasożyty, żywią się krwią.
Rozmnażanie
Rozmnażają się płciowo.
Dżdżownice są obojnakami.
Przykłady pierścienic
Dżdżownica ziemna: Ważna dla gleby!
Pijawka lekarska: Używana w medycynie.
Nereida: Morski wieloszczet.
Podsumowanie
Parzydełkowce: Proste, wodne drapieżniki z komórkami parzydełkowymi.
Płazińce: Spłaszczone ciało, wirki, przywry i tasiemce.
Nicienie: Obłe ciało, wszechobecne, wiele pasożytów.
Pierścienice: Segmentowane ciało, dżdżownice, pijawki i wieloszczety.
Pamiętaj o kluczowych terminach i przykładach! Powodzenia na teście!
