Witajcie, ósmoklasiści! Przygotujmy się razem do egzaminu z fizyki na podstawie podręcznika "Świat Fizyki Klasa 8". Będzie dobrze! Pamiętajcie o regularnych powtórkach.
Dział 1: Siły i ruch
Pojęcie siły
Siła to oddziaływanie między ciałami. Powoduje zmianę stanu ruchu lub deformację ciała.
Mierzymy ją w niutonach (N). Pamiętajcie o jednostce!
Siły mogą się równoważyć. Wtedy ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
Rodzaje sił
Poznajemy kilka rodzajów sił. Na przykład siłę grawitacji, która przyciąga nas do Ziemi.
Mamy też siłę tarcia, która utrudnia ruch. Zależy ona od rodzaju powierzchni i siły nacisku.
Kolejna to siła sprężystości. Pojawia się, gdy odkształcamy ciało sprężyste, np. gumkę.
Ruch jednostajny prostoliniowy
Ruch jednostajny prostoliniowy to ruch ze stałą prędkością po linii prostej. Prędkość obliczamy ze wzoru: v = s/t, gdzie v to prędkość, s to droga, a t to czas.
Pamiętajcie o jednostkach! Prędkość wyrażamy w metrach na sekundę (m/s) lub kilometrach na godzinę (km/h).
Ruch jednostajnie przyspieszony
W ruchu jednostajnie przyspieszonym prędkość rośnie w sposób jednostajny. Mamy tu do czynienia z przyspieszeniem, oznaczanym literą a.
Przyspieszenie obliczamy ze wzoru: a = Δv/t, gdzie Δv to zmiana prędkości, a t to czas.
Droga w ruchu jednostajnie przyspieszonym obliczamy: s = (at2)/2.
Dział 2: Energia
Pojęcie energii
Energia to zdolność do wykonywania pracy. Mierzymy ją w dżulach (J).
Istnieje wiele rodzajów energii. Na przykład energia kinetyczna i energia potencjalna.
Energia kinetyczna
Energia kinetyczna to energia ciała w ruchu. Zależy od masy ciała (m) i jego prędkości (v).
Wzór na energię kinetyczną: Ek = (mv2)/2.
Energia potencjalna
Energia potencjalna to energia związana z położeniem ciała. Mamy dwa rodzaje energii potencjalnej: grawitacji i sprężystości.
Energia potencjalna grawitacji zależy od masy ciała (m), przyspieszenia ziemskiego (g ≈ 9,81 m/s2) i wysokości (h). Wzór: Ep = mgh.
Energia potencjalna sprężystości zależy od współczynnika sprężystości (k) i odkształcenia (x). Wzór: Ep = (kx2)/2.
Zasada zachowania energii
Zasada zachowania energii mówi, że energia nie może być ani stworzona, ani zniszczona, a jedynie przekształcona z jednej formy w drugą.
Czyli, suma energii kinetycznej i potencjalnej w układzie zamkniętym pozostaje stała.
Dział 3: Właściwości materii
Stany skupienia materii
Materia występuje w trzech podstawowych stanach skupienia: stałym, ciekłym i gazowym.
W ciele stałym cząsteczki są blisko siebie i uporządkowane.
W cieczy cząsteczki są blisko siebie, ale mogą się przemieszczać.
W gazie cząsteczki są daleko od siebie i poruszają się swobodnie.
Gęstość
Gęstość to masa substancji zawarta w jednostce objętości. Oznaczamy ją literą ρ (rho).
Obliczamy ją ze wzoru: ρ = m/V, gdzie m to masa, a V to objętość. Jednostką gęstości jest kg/m3 lub g/cm3.
Ciśnienie
Ciśnienie to siła działająca prostopadle na jednostkę powierzchni. Oznaczamy je literą p.
Obliczamy je ze wzoru: p = F/S, gdzie F to siła, a S to powierzchnia. Jednostką ciśnienia jest paskal (Pa).
Ciśnienie hydrostatyczne
Ciśnienie hydrostatyczne to ciśnienie wywierane przez ciecz na zanurzone w niej ciała. Zależy od gęstości cieczy (ρ), przyspieszenia ziemskiego (g) i głębokości (h).
Wzór na ciśnienie hydrostatyczne: p = ρgh.
Dział 4: Termodynamika
Temperatura
Temperatura to miara średniej energii kinetycznej cząsteczek. Mierzymy ją w stopniach Celsjusza (°C) lub kelwinach (K).
Przeliczanie stopni Celsjusza na kelwiny: T(K) = t(°C) + 273,15.
Ciepło
Ciepło to energia przekazywana między ciałami o różnej temperaturze. Mierzymy je w dżulach (J).
Ciepło właściwe
Ciepło właściwe to ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1 kg substancji o 1 stopień Celsjusza. Oznaczamy je literą c.
Ilość ciepła potrzebna do ogrzania ciała obliczamy ze wzoru: Q = mcΔT, gdzie m to masa, c to ciepło właściwe, a ΔT to zmiana temperatury.
Zjawiska cieplne
Poznajemy zjawiska takie jak: topnienie, krzepnięcie, parowanie i skraplanie.
Topnienie to przejście ze stanu stałego w ciekły. Krzepnięcie to proces odwrotny.
Parowanie to przejście ze stanu ciekłego w gazowy. Skraplanie to proces odwrotny.
Podsumowanie
Brawo! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia. Pamiętajcie o powtarzaniu wzorów i rozwiązywaniu zadań. Nie poddawajcie się! Powodzenia na egzaminie!
Kluczowe zagadnienia to: siły i ruch, energia, właściwości materii oraz termodynamika. Zwróćcie uwagę na wzory i jednostki miar.
Pamiętajcie o zasadzie zachowania energii oraz o stanach skupienia materii.
