Strona bierna, czyli Passiv, to konstrukcja gramatyczna, w której nacisk kładzie się na czynność, a nie na wykonawcę. W języku niemieckim, strona bierna odgrywa ważną rolę, szczególnie w sytuacjach, gdy wykonawca czynności jest nieznany, nieistotny lub oczywisty.
Passiv w czasie przeszłym, czyli Präteritum Passiv oraz Perfekt Passiv, pozwala nam opisywać czynności, które zostały wykonane w przeszłości. Oba te czasy mają swoje specyficzne zastosowania i konstrukcje.
Präteritum Passiv (Imperfekt Passiv)
Präteritum Passiv tworzymy, używając formy czasu przeszłego czasownika posiłkowego werden oraz Partizip II czasownika głównego.
Forma werden w Präteritum to wurde. Następnie dodajemy Partizip II czasownika, który chcemy użyć w stronie biernej. Na przykład, dla czasownika schreiben (pisać), Partizip II to geschrieben.
Wzór: wurde + Partizip II.
Przykład: Der Brief wurde geschrieben. (List został napisany.) W tym zdaniu der Brief (list) jest podmiotem, a wurde geschrieben to orzeczenie w Präteritum Passiv.
Inne przykłady:
- Das Haus wurde gebaut. (Dom został zbudowany.)
- Die Tür wurde geöffnet. (Drzwi zostały otwarte.)
- Das Essen wurde gekocht. (Jedzenie zostało ugotowane.)
Jeśli chcemy podać wykonawcę czynności, używamy przyimka von + Dativ (celownik) lub durch + Akkusativ (biernik). Von używamy, gdy wykonawcą jest osoba lub grupa osób, a durch, gdy wykonawcą jest rzecz lub okoliczność.
Przykłady:
- Der Brief wurde von meinem Vater geschrieben. (List został napisany przez mojego ojca.)
- Das Fenster wurde durch den Wind geöffnet. (Okno zostało otwarte przez wiatr.)
Perfekt Passiv
Perfekt Passiv tworzymy, używając czasownika posiłkowego sein oraz formy Partizip II czasownika głównego oraz czasownika worden na końcu zdania. Worden jest formą Partizip II od werden, używaną wyłącznie w konstrukcjach Passiv w czasach Perfekt, Plusquamperfekt i Futur II.
Wzór: sein (odmieniony) + Partizip II + worden.
Przykład: Der Brief ist geschrieben worden. (List został napisany.) W tym zdaniu der Brief (list) jest podmiotem, a ist geschrieben worden to orzeczenie w Perfekt Passiv.
Inne przykłady:
- Das Haus ist gebaut worden. (Dom został zbudowany.)
- Die Tür ist geöffnet worden. (Drzwi zostały otwarte.)
- Das Essen ist gekocht worden. (Jedzenie zostało ugotowane.)
Również w Perfekt Passiv możemy podać wykonawcę czynności używając von + Dativ lub durch + Akkusativ.
Przykłady:
- Der Brief ist von meinem Vater geschrieben worden. (List został napisany przez mojego ojca.)
- Das Fenster ist durch den Wind geöffnet worden. (Okno zostało otwarte przez wiatr.)
Kiedy używać Präteritum Passiv a kiedy Perfekt Passiv?
W języku mówionym częściej używa się Perfekt Passiv. Präteritum Passiv jest częściej spotykane w tekstach pisanych, szczególnie w formalnych i oficjalnych dokumentach, artykułach prasowych oraz literaturze.
Präteritum ma tendencję do brzmienia bardziej formalnie i dystansująco, podczas gdy Perfekt jest bardziej potoczne.
Podsumowanie
Opanowanie strony biernej w czasie przeszłym (Präteritum Passiv i Perfekt Passiv) jest kluczowe dla zrozumienia i tworzenia poprawnych zdań w języku niemieckim. Pamiętaj o odpowiedniej konstrukcji, wyborze właściwego czasu przeszłego oraz możliwości wskazania wykonawcy czynności za pomocą przyimków von i durch.
Ćwiczenie z różnymi czasownikami i kontekstami pomoże Ci w utrwaleniu tej ważnej struktury gramatycznej. Analizuj przykłady i staraj się tworzyć własne zdania, aby lepiej zrozumieć i zapamiętać zasady tworzenia strony biernej w czasie przeszłym.
Pamiętaj, że Passiv jest często używany, aby unikać bezpośredniego wskazywania na osobę odpowiedzialną za daną czynność. Może to być użyteczne w sytuacjach formalnych, gdy chcemy zachować obiektywny ton.
