Witajcie, przyszli pianiści! Gotowi na egzamin? Zaczynamy naszą powtórkę!
Podstawy notacji muzycznej
Pamiętajcie o pięciolinii! To podstawa. Składa się z pięciu linii i czterech pól. To tutaj zapisujemy nuty.
Klucz wiolinowy (G-clef) wskazuje, gdzie jest dźwięk g1. Zaczyna się na drugiej linii od dołu.
Klucz basowy (F-clef) wskazuje, gdzie jest dźwięk f. Dwie kropki otaczają czwartą linię od dołu.
Nuty na pięciolinii reprezentują dźwięki. Położenie nuty mówi nam o jej wysokości.
Im wyżej nuta, tym wyższy dźwięk. Im niżej nuta, tym niższy dźwięk.
Długość trwania nut
Cała nuta (whole note) trwa najdłużej. Wygląda jak puste kółko.
Półnuta (half note) trwa połowę całej nuty. To puste kółko z laską.
Ćwierćnuta (quarter note) trwa ćwierć całej nuty. To zamalowane kółko z laską.
Ósemka (eighth note) trwa ósmą część całej nuty. To zamalowane kółko z laską i chorągiewką.
Szesnastka (sixteenth note) trwa szesnastą część całej nuty. To zamalowane kółko z laską i dwiema chorągiewkami.
Pauzy reprezentują ciszę. Każda nuta ma swoją odpowiadającą pauzę.
Pauza całonutowa wisi pod czwartą linią. Pauza półnutowa leży na trzeciej linii.
Znaki chromatyczne
Krzyżyk (sharp) podwyższa dźwięk o pół tonu.
Bemol (flat) obniża dźwięk o pół tonu.
Kasownik (natural) przywraca dźwięk do jego podstawowej wysokości.
Znaki chromatyczne umieszczamy przed nutą, której dotyczą.
Mogą występować w przedtakcie (key signature) przy kluczu. Wtedy obowiązują przez cały utwór (lub do zmiany przedtaktu).
Rytm i metrum
Metrum (time signature) określa, ile jednostek rytmicznych (np. ćwierćnut) mieści się w jednym takcie.
Metrum zapisujemy jako ułamek. Górna liczba mówi o liczbie jednostek. Dolna liczba mówi o rodzaju jednostki (np. 4 oznacza ćwierćnutę).
Przykłady: 4/4, 3/4, 2/4, 6/8.
Tempo (tempo) określa szybkość utworu. Wyrażamy je w uderzeniach na minutę (BPM).
Określenia tempa: Allegro (szybko), Moderato (umiarkowanie), Adagio (wolno).
Dynamika i artykulacja
Dynamika (dynamics) określa głośność dźwięku.
Oznaczenia dynamiki: p (piano - cicho), f (forte - głośno), mp (mezzo piano - średnio cicho), mf (mezzo forte - średnio głośno), crescendo (stopniowo głośniej), diminuendo (stopniowo ciszej).
Artykulacja (articulation) określa sposób wykonania dźwięku.
Oznaczenia artykulacji: staccato (krótko, odrywanie), legato (płynnie, łączenie), marcato (akcentowanie).
Formy muzyczne
Forma muzyczna (musical form) to struktura utworu. Określa kolejność i relacje między poszczególnymi częściami.
Przykłady form muzycznych: pieśń (song form), rondo (rondo form), wariacje (variation form), sonata (sonata form).
Pieśń często ma formę zwrotkową (A A A) lub zwrotkowo-refrenową (A B A B).
Rondo ma formę A B A C A D A ... Czyli motyw A powraca po każdym innym motywie.
W wariacjach temat (A) jest prezentowany, a następnie modyfikowany w kolejnych wariacjach (A1, A2, A3...).
Forma sonatowa składa się z ekspozycji, przetworzenia i repryzy.
Ćwiczenia i wskazówki
Ćwiczcie regularnie! Nawet krótkie, codzienne sesje są lepsze niż długie, sporadyczne.
Skupcie się na poprawności rytmicznej. Używajcie metronomu!
Czytajcie nuty powoli i dokładnie. Nie spieszcie się.
Słuchajcie nagrań utworów, które gracie. Pomaga to zrozumieć interpretację.
Grajcie z przyjemnością! Muzyka ma sprawiać radość.
Sto Lat i inne utwory
Pamiętajcie o prawidłowym ułożeniu rąk i palców na klawiaturze.
Zwróćcie uwagę na dynamikę i artykulację w Sto Lat i innych utworach.
Ćwiczcie fragmenty, które sprawiają wam trudność.
Zrelaksujcie się przed egzaminem. Głęboki oddech pomaga zredukować stres.
Wierzcie w siebie! Jesteście dobrze przygotowani.
Podsumowanie
Powtórzyliśmy podstawy notacji muzycznej: klucze, nuty, pauzy, znaki chromatyczne.
Omówiliśmy rytm, metrum, tempo, dynamikę i artykulację.
Przypomnieliśmy sobie formy muzyczne: pieśń, rondo, wariacje, sonata.
Podzieliliśmy się wskazówkami dotyczącymi ćwiczeń i przygotowania do egzaminu.
Teraz już wiecie wszystko! Powodzenia na egzaminie!
Pamiętajcie: praktyka czyni mistrza!
