Hej siódmoklasisto! Zaczynamy przygodę ze stężeniem procentowym. Będzie prościej, niż myślisz!
Czym jest stężenie procentowe?
Wyobraź sobie, że pieczesz ciasto. Dodajesz cukier do mąki.
Stężenie procentowe mówi nam, ile cukru (czyli substancji rozpuszczonej) jest w całym cieście (czyli roztworze).
Patrz na to jak na procent. Ile procent całego ciasta to cukier?
Oznaczamy je symbolem %.
Wzór na stężenie procentowe (Cp) to:
Cp = (masa substancji / masa roztworu) * 100%
Wygląda strasznie? Spokojnie, zaraz to rozłożymy na czynniki pierwsze.
Masa substancji (ms)
To po prostu masa tego, co rozpuszczamy. Cukier, sól, sok – cokolwiek dodajesz.
Mierzymy ją w gramach (g).
Wyobraź sobie, że do szklanki wsypujesz dwie łyżeczki cukru. To jest twoja ms.
Masa roztworu (mr)
To masa wszystkiego razem: tego, co rozpuszczamy i tego, w czym rozpuszczamy. Cukier + woda = roztwór.
Też mierzymy ją w gramach (g).
Jeśli w szklance masz 200g wody i wsypiesz te dwie łyżeczki cukru (powiedzmy 10g), to mr = 200g + 10g = 210g.
Przykładowe zadanie:
Rozpuściliśmy 20g cukru w 180g wody. Oblicz stężenie procentowe roztworu.
1. Co wiemy? ms = 20g (cukier), masa wody = 180g.
2. Obliczamy mr: mr = 20g + 180g = 200g.
3. Wstawiamy do wzoru: Cp = (20g / 200g) * 100%.
4. Cp = 0,1 * 100% = 10%.
Odpowiedź: Stężenie procentowe roztworu wynosi 10%.
Jak to zapamiętać?
Pomyśl o pizzy! Cała pizza to roztwór.
A dodatki (szynka, pieczarki, ser) to substancja rozpuszczona.
Stężenie procentowe mówi nam, ile procent pizzy stanowią dodatki.
Przykłady z życia wzięte
Sok pomarańczowy: Na etykiecie możesz znaleźć informację, że sok zawiera np. 12% soku pomarańczowego. To znaczy, że w całym soku, 12% to czysty sok z pomarańczy, a reszta to woda i inne dodatki.
Roztwór soli fizjologicznej: Używany do przemywania ran. Zwykle ma stężenie 0,9%. To znaczy, że w roztworze jest 0,9% soli, a reszta to woda.
Ocet: Ocet, którego używamy w kuchni, ma zazwyczaj stężenie 10%. Oznacza to, że 10% octu to kwas octowy, a 90% to woda.
Triki i porady
Jednostki: Zawsze upewnij się, że ms i mr są w tych samych jednostkach (najczęściej w gramach). Jeśli masz ms w gramach, a mr w kilogramach, musisz to zamienić!
Myślenie wizualne: Narysuj sobie szklankę z roztworem. Zaznacz, co jest substancją rozpuszczoną, a co rozpuszczalnikiem. To pomoże Ci zrozumieć, o co chodzi w zadaniu.
Uproszczenia: Czasami możesz uprościć obliczenia, dzieląc obie wartości (ms i mr) przez tę samą liczbę. Na przykład, jeśli masz ms = 40g i mr = 200g, możesz podzielić obie liczby przez 20, żeby dostać ms = 2g i mr = 10g. Ułatwi to dalsze obliczenia.
Zadania do samodzielnego rozwiązania
1. W 250g wody rozpuszczono 50g soli. Oblicz stężenie procentowe roztworu.
2. Ile gramów cukru potrzeba do sporządzenia 500g roztworu o stężeniu 20%?
3. Zmieszano 100g roztworu o stężeniu 5% z 200g roztworu o stężeniu 10%. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu.
Spróbuj rozwiązać te zadania. Pamiętaj o wzorze i o tym, co oznaczają poszczególne symbole. Powodzenia!
Mam nadzieję, że teraz stężenie procentowe wydaje się mniej straszne. Ćwicz regularnie, a szybko staniesz się mistrzem obliczeń!
