Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z stanów skupienia? Super! Razem to ogarniemy. Pamiętaj, nie panikuj! Wszystko jest do nauczenia. Zaczynamy!
Co to są stany skupienia?
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego woda może być lodem, wodą, albo parą? To wszystko przez stany skupienia!
Stan skupienia to forma, w jakiej występuje dana substancja. Najczęściej spotykamy trzy: stały, ciekły i gazowy.
Stan stały
W stanie stałym cząsteczki są blisko siebie i poruszają się bardzo wolno. Mają określony kształt i objętość. Wyobraź sobie klocek lodu.
Przykłady substancji w stanie stałym: lód, drewno, metal.
Stan ciekły
W stanie ciekłym cząsteczki poruszają się szybciej niż w stanie stałym. Mają określoną objętość, ale nie mają określonego kształtu. Przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują. Pomyśl o szklance wody.
Przykłady substancji w stanie ciekłym: woda, olej, sok.
Stan gazowy
W stanie gazowym cząsteczki poruszają się bardzo szybko i są daleko od siebie. Nie mają określonego kształtu ani objętości. Rozprzestrzeniają się, aby wypełnić całą dostępną przestrzeń. Wyobraź sobie parę wodną.
Przykłady substancji w stanie gazowym: para wodna, powietrze, tlen.
Przemiany stanów skupienia
Substancje mogą zmieniać swój stan skupienia. Dzieje się to pod wpływem zmiany temperatury lub ciśnienia. Te zmiany to przemiany stanów skupienia.
Topnienie
Topnienie to przemiana ze stanu stałego w stan ciekły. Dzieje się tak, gdy podgrzewamy substancję. Lód zmienia się w wodę.
Krzepnięcie
Krzepnięcie to przemiana ze stanu ciekłego w stan stały. Dzieje się tak, gdy ochładzamy substancję. Woda zamienia się w lód.
Parowanie
Parowanie to przemiana ze stanu ciekłego w stan gazowy. Dzieje się tak, gdy podgrzewamy substancję lub gdy ciecz jest wystawiona na działanie powietrza. Woda zamienia się w parę wodną.
Wrzenie to szczególny rodzaj parowania, który zachodzi w całej objętości cieczy w określonej temperaturze (temperaturze wrzenia).
Skraplanie
Skraplanie to przemiana ze stanu gazowego w stan ciekły. Dzieje się tak, gdy ochładzamy substancję. Para wodna zamienia się w wodę.
Sublimacja
Sublimacja to przemiana ze stanu stałego w stan gazowy, z pominięciem stanu ciekłego. Przykładem jest suchy lód.
Resublimacja
Resublimacja to przemiana ze stanu gazowego w stan stały, z pominięciem stanu ciekłego. Szron na oknach zimą jest przykładem resublimacji.
Temperatura topnienia i wrzenia
Każda substancja ma charakterystyczną temperaturę topnienia i temperaturę wrzenia.
Temperatura topnienia to temperatura, w której substancja przechodzi ze stanu stałego w stan ciekły.
Temperatura wrzenia to temperatura, w której substancja przechodzi ze stanu ciekłego w stan gazowy (wrze).
Na przykład, temperatura topnienia lodu to 0°C, a temperatura wrzenia wody to 100°C.
Ruchy Browna
Ruchy Browna to chaotyczne ruchy drobnych cząstek zawieszonych w cieczy lub gazie. Obserwował je Robert Brown. Są one dowodem na ciągły ruch cząsteczek, z których zbudowana jest materia.
Wyobraź sobie, że wrzucasz ziarenko pyłku do wody. Zauważysz, że ziarenko nieustannie się porusza, mimo że woda wydaje się spokojna. To właśnie ruchy Browna!
Dyfuzja
Dyfuzja to samorzutne mieszanie się substancji. Cząsteczki przemieszczają się z obszaru, gdzie jest ich więcej, do obszaru, gdzie jest ich mniej, aż do uzyskania równomiernego rozkładu.
Pomyśl o dodaniu kropli barwnika do szklanki wody. Z początku barwnik jest skoncentrowany w jednym miejscu, ale z czasem rozprzestrzenia się po całej szklance. To dyfuzja!
Zapamiętaj!
- Stany skupienia: stały, ciekły, gazowy.
- Przemiany stanów skupienia: topnienie, krzepnięcie, parowanie, skraplanie, sublimacja, resublimacja.
- Każda substancja ma temperaturę topnienia i temperaturę wrzenia.
- Ruchy Browna to chaotyczne ruchy cząstek.
- Dyfuzja to samorzutne mieszanie się substancji.
To wszystko! Jesteś gotowy! Pamiętaj, żeby powtórzyć materiał i zrobić kilka zadań. Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Ciebie!
