Niniejszy artykuł stanowi omówienie Inwentarza Stanu i Cechy Lęku (STAI), narzędzia psychometrycznego szeroko stosowanego w badaniach i praktyce klinicznej. Zostaną przedstawione kluczowe informacje dotyczące tego testu, jego struktury, zastosowania oraz znaczenia w diagnozie i ocenie lęku.
Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI
STAI to kwestionariusz służący do pomiaru dwóch różnych, choć powiązanych aspektów lęku: lęku jako stanu (state anxiety) i lęku jako cechy (trait anxiety). Lęk jako stan odnosi się do przejściowych uczuć napięcia, niepokoju i obaw odczuwanych w danej sytuacji. Lęk jako cecha natomiast opisuje tendencję danej osoby do reagowania lękiem w szerokim zakresie sytuacji, co odzwierciedla jej ogólną podatność na odczuwanie lęku.
Abstract / Summary
Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI), opracowany przez Charlesa Spielbergera i współpracowników, jest jednym z najpopularniejszych narzędzi do oceny lęku w psychologii. Składa się z dwóch skal: S-Anxiety (State Anxiety), mierzącej intensywność lęku odczuwanego w danym momencie, oraz T-Anxiety (Trait Anxiety), oceniającej skłonność do odczuwania lęku w różnych sytuacjach życiowych. Każda skala zawiera 20 pozycji, na które badany odpowiada, wybierając jedną z czterech opcji opisujących nasilenie odczuć. Wyniki są interpretowane oddzielnie dla każdej skali, umożliwiając rozróżnienie pomiędzy chwilowym odczuwaniem lęku a ogólną tendencją do jego doświadczania. STAI jest narzędziem szeroko stosowanym zarówno w badaniach naukowych, jak i w praktyce klinicznej, pozwalającym na monitorowanie efektów terapii, ocenę skuteczności interwencji psychologicznych oraz diagnozowanie zaburzeń lękowych. Jego popularność wynika z prostoty stosowania, krótkiego czasu badania oraz dobrych właściwości psychometrycznych, w tym wysokiej rzetelności i trafności. STAI znajduje zastosowanie w różnych grupach wiekowych i populacjach, choć konieczne jest dostosowanie norm kulturowych do specyfiki badanej grupy. Narzędzie to pozwala na uzyskanie cennych informacji o charakterze i nasileniu lęku, co jest kluczowe dla planowania skutecznej pomocy psychologicznej.
Journal/paper/textbook Information
- Journal Title: Brak danych (Test psychometryczny)
- Author(s) Name(s): Charles Spielberger i in.
- Volume & Issue: Brak danych
- Publication date: Oryginalna wersja: 1970; Adaptacje polskie: dostępne różne wersje.
- DOI (Digital Object Identifier) URL if available: Brak danych (Ze względu na charakter narzędzia i dostępność komercyjną)
- Categories / Tags: Psychometria, psychologia kliniczna, diagnoza, lęk, kwestionariusz
- License Type (if applicable): Zależny od wydawcy licencji dla wersji polskiej.
- Download Link if available: Brak (Narzędzie jest komercyjne i wymaga zakupu licencji).
Znaczenie STAI
Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI) jest niezwykle istotny z kilku powodów. Po pierwsze, jest to narzędzie o dobrych właściwościach psychometrycznych. Oznacza to, że cechuje go wysoka rzetelność (wyniki są stabilne w czasie) i trafność (mierzy to, co ma mierzyć). Po drugie, STAI jest łatwy w użyciu i stosunkowo krótki, co czyni go praktycznym narzędziem w warunkach klinicznych i badawczych. Po trzecie, pozwala na rozróżnienie pomiędzy lękiem sytuacyjnym a lękiem jako cechą, co jest kluczowe dla zrozumienia etiologii i dynamiki lęku u danej osoby. Po czwarte, STAI jest szeroko stosowany w różnych populacjach i grupach wiekowych, co pozwala na porównywanie wyników i tworzenie norm kulturowych.
W praktyce klinicznej STAI może być wykorzystywany do monitorowania postępów terapii, identyfikowania osób z podwyższonym poziomem lęku oraz diagnozowania zaburzeń lękowych. W badaniach naukowych STAI jest cennym narzędziem do oceny wpływu różnych interwencji na poziom lęku, badania związków pomiędzy lękiem a innymi zmiennymi psychologicznymi oraz porównywania poziomów lęku w różnych grupach.
Podsumowując, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI) jest ważnym i szeroko stosowanym narzędziem w dziedzinie psychologii, umożliwiającym pomiar i ocenę lęku w różnych kontekstach. Jego dobre właściwości psychometryczne, prostota stosowania i zdolność do rozróżniania lęku sytuacyjnego i cechowego czynią go niezastąpionym narzędziem zarówno dla badaczy, jak i praktyków.