Azja to największy kontynent na Ziemi. Jej środowisko przyrodnicze jest niezwykle zróżnicowane. Różnorodność ta wynika z rozległości terytorium. Ważne są też czynniki klimatyczne i geologiczne.
Klimat Azji
Klimat Azji cechuje się dużą różnorodnością. Wpływają na to położenie geograficzne i ukształtowanie terenu. Znajdziemy tu klimat równikowy, zwrotnikowy, umiarkowany i okołobiegunowy. Ważnym elementem jest wpływ monsunów, które kształtują pogodę w Azji Południowej i Wschodniej.
Monsuny to wiatry sezonowe. Zmieniają kierunek w zależności od pory roku. Latem przynoszą obfite opady deszczu znad oceanu. Zimą wieją znad lądu, przynosząc suchą i chłodną pogodę. Intensywne opady monsunowe powodują często powodzie.
Strefy Klimatyczne
W Azji wyróżniamy kilka głównych stref klimatycznych. Klimat równikowy występuje na wyspach Archipelagu Malajskiego. Charakteryzuje się wysokimi temperaturami i obfitymi opadami przez cały rok. Klimat zwrotnikowy suchy panuje na Półwyspie Arabskim. Charakteryzuje się on bardzo wysokimi temperaturami i minimalnymi opadami.
Klimat umiarkowany występuje w centralnej i wschodniej Azji. Dzieli się na klimat umiarkowany ciepły i klimat umiarkowany chłodny. Klimat umiarkowany ciepły charakteryzuje się ciepłym latem i łagodną zimą. Klimat umiarkowany chłodny cechuje się chłodnym latem i mroźną zimą. Klimat okołobiegunowy występuje na północy Syberii. Charakteryzuje się bardzo niskimi temperaturami i krótkim okresem wegetacyjnym.
Ukształtowanie Terenu
Ukształtowanie terenu Azji jest bardzo zróżnicowane. Znajdują się tu najwyższe góry świata, rozległe niziny, wyżyny i pustynie. Himalaje to najwyższe góry świata. Leżą na granicy Indii i Chin. Znajduje się tam Mount Everest, najwyższy szczyt Ziemi.
Nizina Gangesu to rozległa nizina w północnych Indiach i Bangladeszu. Jest to jeden z najgęściej zaludnionych obszarów świata. Wyżyna Tybetańska to rozległa wyżyna w centralnej Azji. Nazywana jest "Dachem Świata" ze względu na swoją wysokość. Pustynia Gobi to rozległa pustynia w Mongolii i Chinach.
Wody Azji
Azja posiada bogate zasoby wodne. Znajdują się tu liczne rzeki i jeziora. Najdłuższe rzeki Azji to Jangcy, Huang He (Żółta Rzeka) i Mekong. Morze Kaspijskie to największe jezioro na świecie (bezdopływowe).
Rzeki Azji mają ogromne znaczenie dla rolnictwa i transportu. Stanowią źródło wody pitnej dla wielu ludzi. Jezioro Bajkał to najgłębsze jezioro na świecie. Zawiera około 20% światowych zasobów słodkiej wody powierzchniowej.
Roślinność i Zwierzęta
Różnorodność klimatyczna i ukształtowanie terenu wpływają na bogactwo roślinności i fauny Azji. Występują tu lasy równikowe, tajga, tundra, stepy i pustynie. Tajga to rozległe lasy iglaste na północy Azji. Tundra to obszar bezleśny z wieczną zmarzliną.
W Azji żyją liczne gatunki zwierząt. Są to m.in. tygrysy, słonie, pandy, niedźwiedzie polarne, renifery i wielbłądy. Panda wielka to gatunek endemiczny dla Chin. Jest symbolem ochrony przyrody.
Zagrożenia Środowiska
Środowisko przyrodnicze Azji jest narażone na liczne zagrożenia. Są to m.in. wylesianie, zanieczyszczenie powietrza i wody, zmiany klimatyczne i utrata bioróżnorodności. Wylesianie prowadzi do erozji gleby i utraty siedlisk dla zwierząt.
Zanieczyszczenie powietrza jest poważnym problemem w wielu azjatyckich miastach. Wynika z dużej liczby pojazdów i przemysłu. Zmiany klimatyczne powodują topnienie lodowców i wzrost poziomu mórz. Zagrażają one szczególnie nisko położonym obszarom.
Ochrona Środowiska
Ochrona środowiska przyrodniczego Azji jest bardzo ważna. Podejmowane są działania na rzecz ograniczenia zanieczyszczeń, ochrony lasów i zagrożonych gatunków zwierząt. Ważna jest edukacja ekologiczna i promowanie zrównoważonego rozwoju.
Ważne jest tworzenie parków narodowych i rezerwatów przyrody. Pomaga to w ochronie cennych ekosystemów. Promowanie odnawialnych źródeł energii jest istotne dla ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
