Witajcie, przyszli eksperci od WOS-u! Przygotowujemy się do sprawdzianu z działu 2. To świetnie! Ten przewodnik pomoże Wam usystematyzować wiedzę. Powodzenia!
Rzeczpospolita Polska – Państwo i Naród
Zacznijmy od podstaw. Czym jest Rzeczpospolita Polska?
Państwo
Państwo to zorganizowana społeczność na określonym terytorium, posiadająca suwerenną władzę.
Kluczowe cechy państwa to: terytorium, ludność, władza i suwerenność.
Terytorium to obszar, na którym państwo sprawuje władzę. Granice są bardzo ważne.
Ludność to osoby zamieszkujące terytorium państwa. Mogą być obywatelami lub nie.
Władza to zdolność do podejmowania decyzji i egzekwowania ich. Władza musi być skuteczna.
Suwerenność oznacza niezależność państwa od innych państw. Sami decydujemy o sobie!
Funkcje państwa to zadania, które państwo realizuje, aby zapewnić bezpieczeństwo i dobrobyt swoim obywatelom.
Mamy funkcje: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Ustawodawcza – tworzenie prawa. Sejm i Senat to robią!
Wykonawcza – wdrażanie prawa w życie. Prezydent i Rada Ministrów są za to odpowiedzialni.
Sądownicza – rozstrzyganie sporów i karanie za naruszenia prawa. Sądy i Trybunały to zapewniają.
Naród
Naród to wspólnota ludzi, których łączą wspólne cechy, takie jak: język, kultura, historia i świadomość narodowa.
Świadomość narodowa to poczucie przynależności do narodu. To ważny element!
Mniejszości narodowe i etniczne to grupy ludzi, które różnią się od większości społeczeństwa polskiego pod względem języka, kultury lub pochodzenia.
Pamiętajcie o poszanowaniu dla mniejszości narodowych i etnicznych!
Obywatelstwo polskie
Obywatelstwo to więź prawna łącząca osobę z państwem. Daje prawa i obowiązki.
Nabycie obywatelstwa polskiego może nastąpić na kilka sposobów:
Prawo krwi (ius sanguinis) – dziecko nabywa obywatelstwo po rodzicach.
Prawo ziemi (ius soli) – dziecko urodzone na terytorium Polski nabywa obywatelstwo polskie, jeśli jego rodzice są nieznani lub nie mają żadnego obywatelstwa.
Nadanie obywatelstwa – Prezydent RP może nadać obywatelstwo polskie cudzoziemcowi.
Uznanie za obywatela polskiego – cudzoziemiec może zostać uznany za obywatela polskiego, jeśli spełnia określone warunki.
Utrata obywatelstwa polskiego może nastąpić jedynie na wniosek osoby, która posiada również obywatelstwo innego państwa. Nikt nie może być pozbawiony obywatelstwa wbrew swojej woli!
Prawa i obowiązki obywatela RP są określone w Konstytucji.
Przykłady praw: prawo do głosowania, prawo do edukacji, wolność słowa.
Przykłady obowiązków: obowiązek przestrzegania prawa, obowiązek płacenia podatków, obowiązek obrony Ojczyzny.
Symbole narodowe
Symbole narodowe to znaki, które reprezentują państwo i naród.
Polskie symbole narodowe to: flaga, godło i hymn.
Flaga Polski to prostokąt podzielony na dwa poziome pasy: biały i czerwony. Pamiętajcie o kolejności kolorów!
Godło Polski to biały orzeł w koronie na czerwonym tle.
Hymn Polski to "Mazurek Dąbrowskiego". Znajcie słowa!
Szanujmy symbole narodowe! To wyraz patriotyzmu.
Mniejszości Narodowe i Etniczne w Polsce
Mniejszości narodowe posiadają własne państwo narodowe. Na przykład: Niemcy, Ukraińcy, Białorusini.
Mniejszości etniczne nie posiadają własnego państwa. Na przykład: Romowie, Tatarzy, Karaimi.
Polska dba o prawa mniejszości narodowych i etnicznych. Zapewnia im możliwość zachowania własnej kultury i języka.
Tolerancja i szacunek dla odmienności są bardzo ważne!
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia z działu 2. Pamiętajcie:
- Państwo to terytorium, ludność, władza i suwerenność.
- Naród to wspólnota ludzi połączonych kulturą, historią i językiem.
- Obywatelstwo daje prawa i obowiązki.
- Symbole narodowe to flaga, godło i hymn.
- Szanujmy mniejszości narodowe i etniczne.
Teraz możecie spokojnie iść na sprawdzian. Powodzenia!
