Hej Ósmoklasisto! Czujesz stres przed sprawdzianem z WOS-u dział 5? Bez obaw! Przygotowałem dla Ciebie specjalny przewodnik. Razem powtórzymy najważniejsze zagadnienia.
Demokracja w Polsce
Demokracja to rządy ludu. Czyli władza należy do obywateli. Ważne!
Mamy w Polsce demokrację przedstawicielską. Co to znaczy? Wybieramy swoich reprezentantów. Oni podejmują decyzje w naszym imieniu.
Zasady Demokracji
Pamiętaj o zasadach demokracji. Są bardzo ważne.
Suwerenność narodu: Władza należy do narodu. Naród ma prawo decydować o swoim państwie.
Pluralizm polityczny: Istnieje wiele partii politycznych. Mają różne programy i pomysły na Polskę.
Rządy prawa: Wszyscy są równi wobec prawa. Prawo musi być przestrzegane przez wszystkich.
Podział władzy: Władza jest podzielona na trzy gałęzie. Ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. O tym za chwilę.
Ochrona praw i wolności obywatelskich: Obywatele mają zagwarantowane prawa i wolności. Np. wolność słowa, zgromadzeń, wyznania.
Trójpodział Władzy
Teraz o trójpodziale władzy. Bardzo ważny temat!
Władza ustawodawcza: To Sejm i Senat. Tworzą prawa.
Władza wykonawcza: To Prezydent i Rada Ministrów (czyli rząd). Wykonują prawa.
Władza sądownicza: To Sądy i Trybunały. Rozstrzygają spory i wymierzają sprawiedliwość.
Pamiętaj, że każda władza kontroluje pozostałe. To zapewnia równowagę.
Wybory w Polsce
Wybory to podstawa demokracji. Dzięki nim wybieramy swoich reprezentantów.
Rodzaje Wyborów
Mamy różne rodzaje wyborów w Polsce.
Wybory prezydenckie: Wybieramy Prezydenta RP.
Wybory parlamentarne: Wybieramy posłów do Sejmu i senatorów do Senatu.
Wybory samorządowe: Wybieramy radnych do rad gmin, powiatów i województw. Wybieramy też wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
Wybory do Parlamentu Europejskiego: Wybieramy europosłów, którzy reprezentują Polskę w Parlamencie Europejskim.
Zasady Wyborcze
Wybory w Polsce są oparte na kilku ważnych zasadach.
Powszechność: Prawo wyborcze ma każdy obywatel Polski, który ukończył 18 lat.
Równość: Każdy głos ma taką samą wagę.
Bezpośredniość: Głosujemy bezpośrednio na kandydatów, a nie przez pośredników (z wyjątkiem wyborów elektorskich w niektórych krajach).
Tajność: Głosujemy w sposób tajny, nikt nie może wiedzieć, na kogo oddaliśmy głos.
Wolność: Nikt nie może nas zmuszać do głosowania ani wpływać na nasz wybór.
Organizacje Pozarządowe (NGO)
Organizacje pozarządowe (NGO) to organizacje, które nie są częścią rządu ani biznesu. Działają dla dobra społeczeństwa.
Czym się zajmują NGO?
NGO zajmują się różnymi sprawami. Pomagają potrzebującym, chronią środowisko, promują kulturę i edukację.
Przykłady:
Fundacje: Zbierają pieniądze na określone cele.
Stowarzyszenia: Zrzeszają ludzi o wspólnych zainteresowaniach.
Organizacje pożytku publicznego: Mogą otrzymywać 1% podatku od obywateli.
Dlaczego NGO są ważne?
NGO odgrywają ważną rolę w społeczeństwie. Uzupełniają działania rządu i biznesu. Angażują obywateli w życie publiczne.
Pomagają rozwiązywać problemy społeczne. Chronią prawa człowieka. Wspierają rozwój demokracji.
Partie Polityczne
Partie polityczne to organizacje, które dążą do zdobycia władzy. Chcą realizować swoje programy polityczne.
Czym się zajmują partie polityczne?
Partie polityczne:
Zgłaszają kandydatów w wyborach.
Formułują programy polityczne.
Prowadzą kampanie wyborcze.
Reprezentują interesy różnych grup społecznych.
Dlaczego partie polityczne są ważne?
Partie polityczne są niezbędne w demokracji. Pozwalają obywatelom wyrażać swoje poglądy. Umożliwiają wybór między różnymi opcjami politycznymi.
Dzięki partiom politycznym obywatele mogą wpływać na to, kto rządzi państwem i jakie decyzje są podejmowane.
Udział Obywateli w Życiu Publicznym
Udział obywateli w życiu publicznym jest bardzo ważny. To dzięki niemu demokracja działa sprawnie.
Jak możemy uczestniczyć w życiu publicznym?
Możemy uczestniczyć na wiele sposobów:
Głosować w wyborach. To nasz podstawowy obowiązek.
Interesować się polityką. Czytać gazety, oglądać wiadomości, śledzić debaty publiczne.
Działać w organizacjach pozarządowych. Pomagać innym, chronić środowisko, promować kulturę.
Uczestniczyć w konsultacjach społecznych. Wyrażać swoje opinie na temat ważnych spraw publicznych.
Pisać listy do polityków. Dawać im znać, co nas martwi i co chcielibyśmy zmienić.
Organizować protesty i manifestacje. Wyrażać swoje niezadowolenie z działań władzy.
Dlaczego to jest ważne?
Im więcej obywateli angażuje się w życie publiczne, tym lepsza jest demokracja. Władza musi liczyć się z opinią publiczną. Decyzje są bardziej przemyślane i sprawiedliwe.
Podsumowanie
Gratulacje! Dotarliśmy do końca. Przypomnijmy sobie najważniejsze punkty:
Demokracja: Rządy ludu, trójpodział władzy, zasady demokracji.
Wybory: Rodzaje wyborów, zasady wyborcze.
Organizacje pozarządowe (NGO): Czym się zajmują, dlaczego są ważne.
Partie polityczne: Czym się zajmują, dlaczego są ważne.
Udział obywateli: Jak możemy uczestniczyć w życiu publicznym.
Pamiętaj! Ucz się regularnie, powtarzaj materiał, a na pewno poradzisz sobie świetnie na sprawdzianie! Powodzenia!
