Witajcie, szóstoklasiści! Czeka Was sprawdzian z przyrody? Bez obaw! Przygotowałem dla Was ten poradnik, żebyście poczuli się pewniej.
Dział 1: Świat Roślin
Budowa Roślin
Pamiętajcie o podstawowych częściach roślin. To korzeń, łodyga, liście i kwiaty.
Korzeń odpowiada za pobieranie wody i soli mineralnych. Mocuje też roślinę w podłożu.
Łodyga utrzymuje liście i kwiaty. Transportuje wodę i substancje odżywcze.
Liście przeprowadzają proces fotosyntezy. Dzięki temu roślina wytwarza pokarm.
Kwiaty służą do rozmnażania się roślin.
Fotosynteza
Fotosynteza to bardzo ważny proces. Roślina pobiera dwutlenek węgla z powietrza i wodę z gleby. Z pomocą światła słonecznego wytwarza glukozę (pokarm) i tlen.
Tlen jest wydalany do atmosfery. To dzięki roślinom oddychamy!
Zapamiętajcie równanie fotosyntezy: dwutlenek węgla + woda + światło → glukoza + tlen.
Oddychanie Roślin
Rośliny, tak jak i my, oddychają. Pobierają tlen i wydalają dwutlenek węgla. Oddychają przez całą dobę.
Oddychanie zachodzi we wszystkich komórkach rośliny.
Rozmnażanie Roślin
Rośliny rozmnażają się na różne sposoby. Przez nasiona, zarodniki, kłącza, bulwy i rozłogi.
Rozmnażanie przez nasiona to rozmnażanie płciowe. Wymaga zapylenia kwiatu.
Rozmnażanie wegetatywne (np. przez kłącza) to rozmnażanie bezpłciowe. Powstaje roślina identyczna z rośliną macierzystą.
Dział 2: Świat Zwierząt
Kręgowce i Bezkręgowce
Zwierzęta dzielimy na kręgowce i bezkręgowce. Kręgowce mają szkielet wewnętrzny z kręgosłupem.
Do kręgowców należą ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki.
Bezkręgowce nie mają szkieletu wewnętrznego. Należą do nich np. owady, pająki, ślimaki i dżdżownice.
Cechy Kręgowców
Ryby żyją w wodzie. Oddychają skrzelami. Mają płetwy.
Płazy żyją w wodzie i na lądzie. Oddychają skrzelami (larwy) i płucami (dorosłe osobniki). Mają wilgotną skórę.
Gady żyją na lądzie. Oddychają płucami. Mają suchą skórę pokrytą łuskami lub tarczkami.
Ptaki żyją na lądzie i w powietrzu. Oddychają płucami. Mają pióra, skrzydła i dziób.
Ssaki żyją na lądzie, w wodzie i w powietrzu. Oddychają płucami. Mają sierść lub włosy. Karmią młode mlekiem.
Przystosowania Zwierząt do Środowiska
Zwierzęta są przystosowane do życia w różnych środowiskach. Mają odpowiednie cechy budowy i zachowania.
Np. niedźwiedź polarny ma grubą warstwę tłuszczu i białe futro. To chroni go przed zimnem i pomaga w kamuflażu.
Ryby mają opływowy kształt ciała i płetwy. To ułatwia im pływanie w wodzie.
Ptaki mają lekkie kości i skrzydła. To umożliwia im latanie.
Odżywianie się Zwierząt
Zwierzęta dzielimy na roślinożerców, mięsożerców i wszystkożerców.
Roślinożercy żywią się roślinami. Mają zęby przystosowane do rozcierania pokarmu roślinnego.
Mięsożercy żywią się mięsem. Mają ostre zęby i pazury. Polują na inne zwierzęta.
Wszystkożercy żywią się zarówno roślinami, jak i zwierzętami. Mają zęby przystosowane do jedzenia różnorodnego pokarmu.
Dział 3: Ekosystemy
Ekosystem
Ekosystem to zespół organizmów żywych (biocenoza) i środowiska nieożywionego (biotop), które wzajemnie na siebie oddziałują.
Przykłady ekosystemów to las, jezioro, łąka i pole uprawne.
Łańcuch Pokarmowy
Łańcuch pokarmowy to szereg organizmów, w którym każdy kolejny organizm zjada poprzedni.
Zaczyna się od producentów (rośliny). Potem są konsumenci (zwierzęta roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne). Na końcu są destruenci (bakterie i grzyby), które rozkładają martwą materię organiczną.
Przykładowy łańcuch pokarmowy: trawa → konik polny → żaba → bocian.
Piramida Ekologiczna
Piramida ekologiczna przedstawia ilość energii lub biomasy na poszczególnych poziomach łańcucha pokarmowego.
U podstawy piramidy są producenci. Im wyżej, tym mniej energii i biomasy.
Równowaga Ekologiczna
Równowaga ekologiczna to stan, w którym liczebność poszczególnych populacji w ekosystemie jest stabilna.
Zakłócenia w ekosystemie (np. zanieczyszczenia, wycinka lasów) mogą prowadzić do zaburzenia równowagi ekologicznej.
Podsumowanie
Uff, to sporo materiału! Pamiętajcie, żeby dobrze zapoznać się z budową roślin i zwierząt. Zrozumcie proces fotosyntezy i oddychania. Nauczcie się rozpoznawać różne grupy zwierząt i ich przystosowania do środowiska.
Zwróćcie uwagę na pojęcia takie jak ekosystem, łańcuch pokarmowy i równowaga ekologiczna.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
