Hej! Sprawdzian z atmosfery? Bez obaw! Rozłożymy to na czynniki pierwsze, tak żeby wszystko było jasne i klarowne. Użyjemy dużo obrazowych porównań, żebyś lepiej zrozumiał/a zagadnienia.
Skład Atmosfery
Atmosfera to jak wielka, niewidzialna kołdra otulająca Ziemię. Składa się z różnych gazów. Najwięcej jest azotu – około 78%. Wyobraź sobie, że na każde 100 cząsteczek w powietrzu, aż 78 to azot!
Potem mamy tlen – około 21%. Tlen jest niezbędny do oddychania – to on pozwala nam żyć! Pomyśl o ogniu: potrzebuje tlenu, żeby płonąć. My też potrzebujemy tlenu, żeby "palić" jedzenie i zamieniać je w energię.
Reszta to gazy szlachetne, jak argon, i małe ilości dwutlenku węgla (CO2). CO2 jest ważny, bo pomaga zatrzymać ciepło w atmosferze, ale za dużo CO2 to problem – powoduje zmiany klimatyczne.
Warstwy Atmosfery
Atmosfera nie jest jednolita. Jest podzielona na warstwy, tak jak tort. Każda warstwa ma inną temperaturę i właściwości. Najbliżej Ziemi jest troposfera.
W troposferze żyjemy my, latają samoloty i tworzą się chmury. To w niej zachodzą wszystkie zjawiska pogodowe – deszcz, śnieg, wiatr. Im wyżej w troposferze, tym zimniej. Pomyśl o wspinaczce na górę – na szczycie zawsze jest chłodniej!
Wyżej jest stratosfera. Tam znajduje się warstwa ozonowa, która chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem UV ze Słońca. To jakby naturalny krem z filtrem dla Ziemi!
Kolejne warstwy to mezosfera, termosfera i egzosfera. W termosferze powstają zorze polarne – przepiękne, kolorowe światła na niebie. Egzosfera to już granica z przestrzenią kosmiczną.
Czynniki Klimatyczne
Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie. A klimat to uśredniona pogoda z wielu lat. Na klimat wpływa wiele czynników. Jednym z najważniejszych jest szerokość geograficzna.
Im bliżej równika, tym cieplej, bo Słońce świeci bardziej pionowo. Im dalej od równika, w stronę biegunów, tym chłodniej, bo promienie słoneczne padają pod kątem.
Ważne są też prądy morskie. Ciepłe prądy morskie ogrzewają powietrze nad nimi, a zimne – ochładzają. Na przykład, Golfsztrom sprawia, że w Europie Zachodniej jest cieplej niż na tej samej szerokości geograficznej w Ameryce Północnej.
Ukształtowanie terenu też ma znaczenie. Góry zatrzymują wilgotne powietrze, powodując opady po jednej stronie (zawietrznej) i suchy klimat po drugiej stronie (dowietrznej). Wyobraź sobie ścianę, która blokuje chmury.
To tylko skrót najważniejszych zagadnień. Pamiętaj, żeby powtórzyć notatki i przećwiczyć zadania. Powodzenia na sprawdzianie! Dasz radę!
