Hej siódmoklasiści! Przygotowujecie się do sprawdzianu z geografii z działu 1? Super! Zrobimy to razem w prosty i wizualny sposób.
Ziemia w Kosmosie
Wyobraźcie sobie, że jesteście kosmonautami.
Wokół Was rozciąga się Wszechświat. Ogromna przestrzeń pełna gwiazd, planet i galaktyk.
Galaktyka to jak wielka rodzina gwiazd. Nasza to Droga Mleczna.
Pomyślcie o Drodze Mlecznej jak o ogromnym naleśniku posypanym cukrem pudrem (gwiazdami!). Słońce i cała układ słoneczny są gdzieś na jednym z brzegów tego naleśnika.
Układ Słoneczny
Układ Słoneczny to tak jak nasza dzielnica w tym kosmicznym mieście. W centrum jest Słońce – nasza gwiazda.
Słońce to ogromna kula ognia. Daje nam światło i ciepło, bez którego życie na Ziemi by nie istniało.
Wokół Słońca krążą planety. Pamiętajcie o nich w kolejności od Słońca: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun.
Można to zapamiętać dzięki wierszykowi: "Moja Wiecznie Zapracowana Mama Jutro Sama Upiecze Naleśniki".
Wyobraźcie sobie planety jako koraliki nawleczone na sznurek, a Słońce to piękny, duży zamek.
Ziemia to nasza planeta. To jedyne znane nam miejsce we Wszechświecie, gdzie istnieje życie.
Jest wyjątkowa. Ma wodę, atmosferę i odpowiednią temperaturę.
Ruch Ziemi
Ziemia się rusza! Wykonuje dwa podstawowe ruchy: ruch obrotowy i ruch obiegowy.
Ruch obrotowy to jak kręcenie się bączka. Ziemia obraca się wokół własnej osi. Jeden obrót trwa 24 godziny – czyli dobę.
To dlatego mamy dzień i noc. Kiedy patrzymy na Słońce, jest dzień. Kiedy jesteśmy po drugiej stronie, jest noc.
Wyobraźcie sobie, że trzymacie pomarańczę i oświetlacie ją latarką. Ta część pomarańczy, którą oświetla latarka, ma dzień. Ta po przeciwnej stronie – noc.
Ruch obiegowy to jak chodzenie wokół ogniska. Ziemia krąży wokół Słońca po orbicie. Jeden obieg trwa 365 dni i 6 godzin – czyli rok.
Te 6 godzin powoduje, że co 4 lata mamy rok przestępny, czyli rok z 366 dniami.
Dzięki ruchowi obiegowemu i nachyleniu osi Ziemi mamy pory roku.
Pory Roku
Pory roku to jak zmieniające się kostiumy Ziemi. Wiosna, lato, jesień i zima – każda pora roku ma swoje charakterystyczne cechy.
Ziemia krąży wokół Słońca, a jej oś jest nachylona. To oznacza, że w ciągu roku różne części Ziemi otrzymują różne ilości światła słonecznego.
Kiedy półkula północna jest nachylona w stronę Słońca, mamy tam lato, a na półkuli południowej zimę.
Wyobraźcie sobie Ziemię jako piłkę, a Słońce jako lampę. Pochylcie piłkę w stronę lampy – ta część piłki jest bardziej oświetlona, a ta druga mniej.
Równonoc to dzień, kiedy dzień i noc trwają tyle samo. Mamy ją wiosną i jesienią.
Przesilenie to dzień, kiedy dzień jest najdłuższy (latem) lub najkrótszy (zimą).
Siatka Geograficzna
Siatka geograficzna to jak mapa w GPS. Pomaga nam określić położenie każdego miejsca na Ziemi.
Siatka geograficzna składa się z równoleżników i południków.
Równoleżniki to linie biegnące poziomo wokół Ziemi. Najdłuższy równoleżnik to równik. Dzieli Ziemię na półkulę północną i południową.
Wyobraźcie sobie, że obwiązujecie Ziemię gumkami recepturkami, zaczynając od środka (równika). Gumki są coraz krótsze, im bliżej biegunów.
Południki to linie biegnące pionowo od bieguna północnego do południowego. Wszystkie południki mają taką samą długość.
Południk zerowy to południk przechodzący przez Greenwich w Anglii.
Szerokość geograficzna to odległość danego miejsca od równika. Mierzymy ją w stopniach na północ (N) lub południe (S).
Długość geograficzna to odległość danego miejsca od południka zerowego. Mierzymy ją w stopniach na wschód (E) lub zachód (W).
Dzięki szerokości i długości geograficznej możemy dokładnie określić, gdzie znajduje się dane miejsce na Ziemi. To jak podanie adresu.
Mapy
Mapa to uproszczony obraz Ziemi lub jej fragmentu, przedstawiony na płaszczyźnie.
Mapy są różne. Mamy mapy polityczne, fizyczne, tematyczne.
Skala mapy mówi nam, ile razy obraz na mapie jest pomniejszony w stosunku do rzeczywistości.
Skala 1:100 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm (czyli 1 km) w terenie.
Legenda mapy to objaśnienie symboli użytych na mapie. Pomaga nam zrozumieć, co oznaczają różne kolory, linie i znaki.
Mapy są bardzo przydatne. Pomagają nam planować podróże, poznawać świat i orientować się w terenie.
Pamiętajcie, że geografia to nie tylko sucha teoria. To fascynująca podróż po naszej planecie. Powodzenia na sprawdzianie!
