Witaj! Przygotowujesz się do sprawdzianu z geografii, klasa 7, dział 1, Nowa Era? Świetnie! Ten artykuł pomoże Ci zrozumieć najważniejsze zagadnienia i dobrze się przygotować.
Co Cię Czeka na Sprawdzianie?
Sprawdzian z geografii, dział 1, często koncentruje się na podstawowych pojęciach geograficznych, mapach, układzie współrzędnych geograficznych oraz ruchach Ziemi i ich konsekwencjach. Przyjrzyjmy się temu po kolei.
Mapy i Skala
Mapa to obraz powierzchni Ziemi (lub jej części) przedstawiony na płaszczyźnie, w pomniejszeniu. To podstawowe narzędzie geografa. Różne mapy pokazują różne rzeczy - jedne ukształtowanie terenu, inne rozmieszczenie miast, a jeszcze inne - klimat. Ważne jest, żeby umieć czytać mapy i rozumieć, co oznaczają poszczególne symbole.
Skala mapy pokazuje, ile razy pomniejszono rzeczywisty obszar. Może być wyrażona na trzy sposoby: liczbowo (np. 1:100 000), mianowaną (np. 1 cm - 1 km) i liniową (graficzna skala podziałka). Skala 1:100 000 oznacza, że 1 centymetr na mapie odpowiada 100 000 centymetrom (czyli 1 kilometrowi) w rzeczywistości. Znajomość skali pozwala obliczyć odległości na mapie i w terenie. Na sprawdzianie często pojawiają się zadania, w których trzeba przeliczyć odległości na mapie, mając daną skalę.
Układ Współrzędnych Geograficznych
Aby dokładnie określić położenie dowolnego punktu na Ziemi, używamy układu współrzędnych geograficznych. Składa się on z dwóch współrzędnych: szerokości geograficznej i długości geograficznej.
Szerokość geograficzna określa odległość danego miejsca od równika. Mierzymy ją w stopniach (°) na północ (N) i południe (S) od równika. Równik ma szerokość 0°, biegun północny 90°N, a biegun południowy 90°S. Na przykład, Warszawa ma szerokość geograficzną około 52°N. Szerokość geograficzną określa się na podstawie kąta między linią pionową w danym miejscu a płaszczyzną równika.
Długość geograficzna określa odległość danego miejsca od południka zerowego (Greenwich). Mierzymy ją w stopniach (°) na wschód (E) i zachód (W) od południka zerowego. Długość geograficzna może przyjmować wartości od 0° do 180°E i od 0° do 180°W. Na przykład, Warszawa ma długość geograficzną około 21°E. Długość geograficzną określa się na podstawie kąta między płaszczyzną południka zerowego a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt.
Południki to linie łączące biegun północny z biegunem południowym. Wszystkie południki są równej długości. Równoleżniki to okręgi, które biegną równolegle do równika. Równoleżniki mają różną długość – najdłuższy jest równik, a im bliżej biegunów, tym są krótsze.
Ruchy Ziemi
Ziemia wykonuje dwa podstawowe ruchy: ruch obrotowy i ruch obiegowy. Te ruchy mają ogromny wpływ na nasze życie.
Ruch obrotowy Ziemi polega na tym, że Ziemia obraca się wokół własnej osi. Pełen obrót trwa około 24 godzin (dokładnie 23 godziny, 56 minut i 4 sekundy). Konsekwencją ruchu obrotowego jest występowanie dnia i nocy. Ponadto, ruch obrotowy Ziemi powoduje pozorne odchylenie ciał poruszających się po jej powierzchni (tzw. siła Coriolisa), które ma wpływ na kierunek wiatrów i prądów morskich.
Ruch obiegowy Ziemi polega na tym, że Ziemia krąży wokół Słońca po orbicie w kształcie elipsy. Pełen obieg trwa około 365 dni i 6 godzin (dokładnie 365 dni, 6 godzin, 9 minut i 10 sekund). Dlatego co 4 lata mamy rok przestępny. Konsekwencją ruchu obiegowego Ziemi i nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity są pory roku. Zmiany pór roku są spowodowane różnym kątem padania promieni słonecznych na powierzchnię Ziemi w ciągu roku.
Pory roku to: wiosna, lato, jesień i zima. Występują one w różnym czasie na półkuli północnej i południowej. Kiedy na półkuli północnej jest lato, na półkuli południowej jest zima, i odwrotnie. Dzieje się tak, ponieważ w zależności od pory roku, jedna z półkul jest bardziej nachylona w stronę Słońca, a druga – mniej.
Czas Słoneczny i Strefy Czasowe
Czas słoneczny (lokalny) zależy od położenia geograficznego danego miejsca. W różnych miejscach na Ziemi słońce wschodzi i zachodzi o różnej porze, dlatego czas słoneczny jest różny dla każdego południka.
Aby uniknąć zamieszania związanego z czasem słonecznym, wprowadzono strefy czasowe. Ziemia została podzielona na 24 strefy czasowe, każda o szerokości 15° długości geograficznej. W każdej strefie obowiązuje ten sam czas urzędowy. Przechodząc z jednej strefy czasowej do drugiej, przestawiamy zegarek o jedną godzinę. Polska znajduje się w strefie czasu środkowoeuropejskiego (CET), który jest przesunięty o 1 godzinę do przodu względem uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC).
Praktyczne Zastosowanie Wiedzy Geograficznej
Wiedza geograficzna jest bardzo przydatna w życiu codziennym. Pozwala nam rozumieć procesy zachodzące w środowisku, orientować się w przestrzeni, planować podróże i podejmować świadome decyzje dotyczące naszego otoczenia. Na przykład, znajomość map i współrzędnych geograficznych pomaga nam nawigować podczas wycieczek. Rozumienie ruchów Ziemi i ich konsekwencji pozwala nam planować uprawy rolne. Wiedza o klimacie pomaga nam wybierać odpowiednie ubrania i planować urlopy.
Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci w przygotowaniu do sprawdzianu z geografii! Pamiętaj, że kluczem do sukcesu jest systematyczna nauka i rozwiązywanie zadań. Powodzenia!
