Zacznijmy naszą podróż po geografii klasy 5. Skupimy się na zagadnieniach z działu 1, przygotowując się do sprawdzianu. Omówimy kluczowe definicje i przykłady. To pomoże zrozumieć i zapamiętać materiał.
Ziemia w Kosmosie
Pierwszy temat to miejsce Ziemi we Wszechświecie. Ziemia jest planetą. Krąży wokół Słońca. Słońce to gwiazda, a Ziemia jest tylko jedną z planet Układu Słonecznego.
Układ Słoneczny to Słońce i wszystko, co wokół niego krąży. To planety, księżyce, asteroidy i komety. Ziemia jest trzecią planetą od Słońca. To sprawia, że panują na niej idealne warunki do życia.
Ważne jest zrozumienie, czym jest galaktyka. Galaktyka to ogromny zbiór gwiazd, gazu i pyłu. Nasza galaktyka nazywa się Droga Mleczna. Układ Słoneczny jest jej częścią.
Ruchy Ziemi
Ziemia wykonuje dwa podstawowe ruchy. Pierwszy to ruch obrotowy. Drugi to ruch obiegowy. Oba te ruchy mają ogromny wpływ na życie na Ziemi.
Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Trwa on około 24 godzin. Powoduje występowanie dnia i nocy. Dzięki temu mamy regularny rytm dobowy.
Ruch obiegowy to ruch Ziemi wokół Słońca. Trwa on około 365 dni i 6 godzin. Powoduje występowanie pór roku. Rok przestępny wyrównuje różnicę wynikającą z tych 6 godzin.
Pory Roku
Pory roku wynikają z nachylenia osi Ziemi. Oś Ziemi jest nachylona pod kątem około 23,5 stopnia. To sprawia, że różne półkule są bardziej lub mniej oświetlone przez Słońce w różnych okresach roku.
Kiedy półkula północna jest nachylona w stronę Słońca, mamy tam lato. W tym samym czasie na półkuli południowej panuje zima. Pół roku później sytuacja się odwraca.
Równonoc wiosenna i jesienna to momenty, kiedy obie półkule są oświetlone równomiernie. Dzień i noc trwają wtedy po 12 godzin. To ważne punkty w cyklu rocznym.
Siatka Geograficzna
Aby określić położenie na Ziemi, używamy siatki geograficznej. Tworzą ją południki i równoleżniki. Dzięki nim możemy precyzyjnie wskazać każde miejsce na globie.
Południki to linie biegnące od bieguna północnego do bieguna południowego. Południk zerowy to południk Greenwich. Mierzymy od niego długość geograficzną wschodnią i zachodnią.
Równoleżniki to okręgi biegnące równolegle do równika. Równik to równoleżnik zerowy. Mierzymy od niego szerokość geograficzną północną i południową.
Współrzędne Geograficzne
Współrzędne geograficzne to połączenie szerokości i długości geograficznej. Pozwalają one na dokładne określenie położenia danego miejsca. Zapisuje się je w stopniach.
Szerokość geograficzna może przyjmować wartości od 0° do 90° N (północnej) lub S (południowej). Długość geograficzna może przyjmować wartości od 0° do 180° E (wschodniej) lub W (zachodniej).
Na przykład, Warszawa ma współrzędne geograficzne około 52° N, 21° E. To oznacza, że leży na 52 stopniu szerokości geograficznej północnej i 21 stopniu długości geograficznej wschodniej.
Mapy
Mapy to graficzne przedstawienia powierzchni Ziemi lub jej części. Istnieją różne rodzaje map. Różnią się one skalą, treścią i przeznaczeniem.
Skala mapy to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Może być przedstawiona liczbowo, graficznie lub słownie. Im mniejsza skala, tym większy obszar jest przedstawiony na mapie, ale z mniejszą szczegółowością.
Rodzaje map to między innymi: mapy ogólnogeograficzne, mapy tematyczne i plany miast. Mapy ogólnogeograficzne pokazują ukształtowanie terenu, rzeki, miasta. Mapy tematyczne przedstawiają konkretne zjawiska, na przykład klimat, gleby lub ludność.
Należy umieć odczytywać informacje z map. To oznacza znajomość legendy mapy. Legenda wyjaśnia symbole użyte na mapie. Dzięki legendzie wiemy, co oznaczają poszczególne kolory, linie i znaki.
Znajomość tych zagadnień pomoże Ci dobrze napisać sprawdzian z geografii. Powodzenia!
