Hej uczniowie! Zaraz sprawdzian z geografii? Nie martwcie się! Razem damy radę!
Ziemia we Wszechświecie - Powtórka
Położenie Ziemi
Wszechświat to ogromna przestrzeń. Zawiera wszystko: galaktyki, gwiazdy, planety. Ziemia to tylko mała część tego ogromu.
Galaktyka to skupisko gwiazd, gazu i pyłu. Nasza galaktyka to Droga Mleczna.
Układ Słoneczny to Słońce i obiekty krążące wokół niego. Ziemia jest jedną z ośmiu planet.
Pamiętajcie kolejność planet: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun. Można zapamiętać to za pomocą wierszyka!
Ruchy Ziemi
Ziemia wykonuje dwa główne ruchy: ruch obrotowy i obiegowy.
Ruch Obrotowy
Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Trwa około 24 godziny.
Powoduje występowanie dnia i nocy.
Siła Coriolisa to siła pozorna, wynikająca z ruchu obrotowego. Wpływa na kierunek wiatrów i prądów morskich.
Strefy czasowe wynikają z ruchu obrotowego Ziemi. Dzielimy świat na 24 strefy czasowe.
Ruch Obiegowy
Ruch obiegowy to ruch Ziemi wokół Słońca. Trwa około 365 dni i 6 godzin.
Powoduje występowanie pór roku.
Oś Ziemi jest nachylona pod kątem 23,5 stopnia. To nachylenie jest kluczowe dla zmian pór roku.
Równonoc wiosenna i równonoc jesienna to dni, kiedy dzień i noc trwają tyle samo. Słońce w zenicie nad równikiem.
Przesilenie letnie to dzień, kiedy dzień jest najdłuższy. Słońce w zenicie nad Zwrotnikiem Raka.
Przesilenie zimowe to dzień, kiedy dzień jest najkrótszy. Słońce w zenicie nad Zwrotnikiem Koziorożca.
Następstwa Ruchów Ziemi
Dzień i noc - spowodowane ruchem obrotowym.
Pory roku - spowodowane ruchem obiegowym i nachyleniem osi Ziemi.
Strefy oświetlenia Ziemi - wynikają z kształtu Ziemi i jej ruchu obiegowego.
Mamy pięć stref oświetlenia: tropikalną, dwie umiarkowane i dwie polarne.
Dzień polarny i noc polarna występują w strefach polarnych. Dzień lub noc trwają tam dłużej niż 24 godziny.
Kształt i Wymiary Ziemi
Ziemia ma kształt geoidy. Nie jest idealną kulą. Jest spłaszczona na biegunach.
Równik to linia dzieląca Ziemię na półkulę północną i południową.
Południki to linie łączące bieguny. Południk zerowy przechodzi przez Greenwich.
Szerokość geograficzna to kąt między równikiem a danym punktem na Ziemi. Mierzymy ją w stopniach, minutach i sekundach (N – północna, S – południowa).
Długość geograficzna to kąt między południkiem zerowym a danym punktem na Ziemi. Mierzymy ją w stopniach, minutach i sekundach (E – wschodnia, W – zachodnia).
Orientacja na Mapie
Mapa to pomniejszony obraz powierzchni Ziemi, przedstawiony na płaszczyźnie.
Skala mapy to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Może być liczbowa (np. 1:100 000), mianowana (np. 1 cm – 1 km) lub liniowa.
Znaki umowne to symbole używane na mapach do przedstawiania różnych obiektów. Trzeba znać legendę mapy, żeby je rozumieć!
Siatka kartograficzna to układ południków i równoleżników na mapie.
Podsumowanie
Kluczowe zagadnienia:
- Położenie Ziemi we Wszechświecie.
- Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi oraz ich następstwa.
- Kształt i wymiary Ziemi.
- Strefy oświetlenia Ziemi.
- Szerokość i długość geograficzna.
- Orientacja na mapie.
Pamiętajcie! Przeczytajcie notatki, obejrzyjcie mapy i rozwiążcie zadania. Powodzenia na sprawdzianie!
