Hej uczniowie! Gotowi na Sprawdzian z Geografii Dział 2? Nie martwcie się! Spróbujemy zrozumieć te zagadnienia wizualnie i prosto.
Ruch obrotowy Ziemi
Wyobraźcie sobie, że Ziemia to gigantyczna piłka do koszykówki.
Ta piłka obraca się wokół własnej osi. To właśnie jest ruch obrotowy.
Jeden obrót trwa 24 godziny. To jeden dzień.
Pamiętajcie: Ziemia kręci się ze zachodu na wschód.
Widzicie słońce wschodzące na wschodzie? To dlatego, że Ziemia obraca się w tym kierunku!
Dzień i noc to bezpośredni skutek ruchu obrotowego. Kiedy nasza część Ziemi jest zwrócona do Słońca, mamy dzień. Kiedy jest odwrócona, mamy noc.
Wyobraźcie sobie latarkę oświetlającą tę piłkę-Ziemię. Tylko jedna strona jest oświetlona na raz!
Różnica czasu też wynika z tego obrotu. Kiedy w Polsce jest południe, w Ameryce jest wczesny ranek.
Myślcie o tym jak o sztafecie. Słońce przekazuje "pałeczkę" dnia od jednego miejsca na Ziemi do drugiego.
Siła Coriolisa
Kolejna sprawa to siła Coriolisa. Trochę trudniejsze, ale damy radę!
Wyobraźcie sobie, że rysujecie prostą linię na obracającej się karuzeli.
Ta linia wcale nie będzie prosta! Będzie zakrzywiona.
Tak samo działa siła Coriolisa na Ziemi. Powoduje odchylanie się wiatrów i prądów morskich.
Na półkuli północnej odchylenie jest w prawo. Na południowej – w lewo.
Myślcie o tym jak o efekcie ubocznym obrotu. Niby nic, a jednak wszystko zmienia!
Ruch obiegowy Ziemi
Teraz wyobraźcie sobie, że ta sama piłka-Ziemia krąży wokół Słońca.
To jest ruch obiegowy.
Jeden obieg trwa około 365 dni i 6 godzin. To jeden rok.
Nie zapomnijcie o roku przestępnym! Co 4 lata dodajemy jeden dzień (29 lutego), żeby nadrobić te 6 godzin rocznie.
Wyobraźcie sobie wyścig. Co roku zostaje nam trochę "do przebiegnięcia", aż uzbiera się cały dzień!
Ziemia nie krąży idealnie po okręgu. Jej orbita jest eliptyczna.
To znaczy, że raz jesteśmy bliżej Słońca (peryhelium), a raz dalej (aphelium).
Ale to nie odległość od Słońca powoduje pory roku!
Pory roku
Pory roku to efekt nachylenia osi Ziemi względem płaszczyzny orbity.
Wyobraźcie sobie, że Ziemia jest trochę "przechylona" jak Wieża w Pizie.
Dzięki temu, raz półkula północna jest bardziej oświetlona przez Słońce (lato), a raz półkula południowa (lato na południu, zima na północy).
Przesilenia i równonoce to ważne punkty w ciągu roku.
Przesilenie letnie (około 21 czerwca): najdłuższy dzień w roku na półkuli północnej.
Przesilenie zimowe (około 22 grudnia): najkrótszy dzień w roku na półkuli północnej.
Równonoc wiosenna (około 21 marca) i równonoc jesienna (około 23 września): dzień i noc trwają tyle samo.
Myślcie o tym jak o wahadle. Ziemia "przechyla" się raz na jedną, raz na drugą stronę.
Strefy oświetlenia Ziemi
Ziemia jest podzielona na strefy oświetlenia ze względu na kąt padania promieni słonecznych.
Strefa równikowa: zawsze gorąco i wilgotno. Słońce świeci tam prosto.
Strefy zwrotnikowe: ciepło i często sucho. Tam znajdują się pustynie.
Strefy umiarkowane: mamy tam cztery pory roku. To tam, gdzie mieszkamy!
Strefy okołobiegunowe: zimno i ciemno przez większość roku. Blisko biegunów.
Wyobraźcie sobie stożek światła latarki. Najmocniej oświetlony jest środek, a im dalej od środka, tym słabiej.
Pamiętajcie, że te strefy wpływają na klimat, roślinność i zwierzęta żyjące w różnych częściach świata.
To one decydują o tym, dlaczego w dżungli rosną palmy, a na Antarktydzie żyją pingwiny.
Powodzenia na sprawdzianie! Pamiętajcie, geografia może być naprawdę fascynująca, jeśli spojrzymy na nią z odpowiedniej perspektywy.
