Hej! Zbiera się na sprawdzian z geografii? Rozumiem, Azja to ogromny i różnorodny kontynent. Skupmy się na zagadnieniach, które mogą pojawić się na sprawdzianie z podręcznika Planeta Nowa 8. Przejdziemy przez najważniejsze tematy krok po kroku.
Położenie i ukształtowanie terenu Azji
Na początek położenie geograficzne. To podstawa! Azja leży w większości na półkuli północnej i wschodniej. Rozciąga się od Oceanu Arktycznego na północy po Ocean Indyjski na południu. Od Europy oddzielają ją góry Ural, Morze Kaspijskie, Kaukaz i Morze Czarne. Pamiętaj, że to umowna granica, bo Europa i Azja tworzą jeden kontynent – Eurazję.
Zwróć uwagę na ukształtowanie terenu. Azja jest najbardziej zróżnicowanym kontynentem pod tym względem. Znajdziesz tu najwyższe góry świata, rozległe niziny, głębokie depresje i rozległe wyżyny. Przykład? Himalaje z Mount Everestem (najwyższy szczyt świata) to chyba najbardziej znany przykład gór w Azji.
Co to jest depresja? To obszar położony poniżej poziomu morza. W Azji znajdziemy Depresję Morza Martwego – najniżej położony punkt na lądzie. A co to wyżyna? To rozległy obszar wzniesiony na wysokość powyżej 300 m n.p.m. Przykładem jest Wyżyna Tybetańska, nazywana "Dachem Świata".
Linia brzegowa Azji
Linia brzegowa, czyli granica między lądem a morzem, jest bardzo długa i urozmaicona. Znajdziemy tu liczne półwyspy (np. Półwysep Arabski, Półwysep Indyjski, Półwysep Indochiński), wyspy (np. Japonia, Filipiny, Indonezja) i morza przybrzeżne. Długość linii brzegowej ma duży wpływ na klimat i gospodarkę państw.
Klimat Azji
Klimat Azji jest bardzo zróżnicowany. Wynika to z ogromnej powierzchni kontynentu, ukształtowania terenu i wpływu oceanów. Występują tu praktycznie wszystkie strefy klimatyczne – od klimatu polarnego na północy po klimat równikowy na południu. Dużą rolę odgrywają monsuny, czyli wiatry sezonowe, które przynoszą obfite opady deszczu.
Monsun letni wieje znad oceanu w kierunku lądu, przynosząc wilgotne powietrze i deszcze. To bardzo ważne dla rolnictwa w krajach Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Wyobraź sobie, że jesteś rolnikiem w Indiach – deszcz monsunowy to dla Ciebie szansa na obfite zbiory. Monsun zimowy wieje z lądu w kierunku oceanu, przynosząc suche i chłodne powietrze.
Ważne są też klimatyogramy. Umiejętność ich odczytywania może pojawić się na sprawdzianie. Klimatyogram pokazuje średnie miesięczne temperatury i opady w danym miejscu. Na podstawie klimatyogramu możemy określić typ klimatu.
Ludność Azji
Azja jest najbardziej zaludnionym kontynentem. Mieszka tu ponad połowa ludności świata! Dwa najbardziej zaludnione państwa to Chiny i Indie. Zwróć uwagę na przyrost naturalny, czyli różnicę między liczbą urodzeń a liczbą zgonów. W wielu krajach Azji przyrost naturalny jest wysoki, co prowadzi do szybkiego wzrostu liczby ludności.
Gęstość zaludnienia jest bardzo zróżnicowana. Największa jest w dolinach rzek, na nizinach i w miastach. Mała gęstość zaludnienia występuje na obszarach górskich, pustynnych i w strefie klimatu okołobiegunowego. Pamiętaj o migracjach, czyli przemieszczaniu się ludności. Ludzie migrują w poszukiwaniu pracy, lepszych warunków życia lub uciekają przed konfliktami zbrojnymi.
Urbanizacja, czyli proces rozwoju miast, przebiega w Azji bardzo szybko. Coraz więcej ludzi przenosi się ze wsi do miast w poszukiwaniu pracy i lepszego życia. Powstają ogromne aglomeracje miejskie, np. Tokio, Szanghaj, Bombaj.
Gospodarka Azji
Gospodarka Azji jest bardzo zróżnicowana. Znajdziemy tu zarówno kraje wysoko rozwinięte (np. Japonia, Korea Południowa), jak i kraje rozwijające się (np. Indie, Wietnam). Dużą rolę odgrywa rolnictwo, zwłaszcza uprawa ryżu, pszenicy, herbaty i bawełny. Ważny jest również przemysł, zwłaszcza elektroniczny, samochodowy i tekstylny.
Chiny to potęga gospodarcza. Są jednym z największych producentów i eksporterów na świecie. Rozwijają się bardzo szybko i mają duży wpływ na gospodarkę światową. Pamiętaj o Nowych Jedwabnych Szlakach – to inicjatywa Chin, która ma na celu rozwój infrastruktury i handlu między Azją a Europą.
Turystyka odgrywa coraz większą rolę w gospodarce wielu krajów Azji. Liczne zabytki, piękne krajobrazy i egzotyczna kultura przyciągają turystów z całego świata. Popularne kierunki to m.in. Tajlandia, Indonezja, Japonia i Wietnam.
Rolnictwo
Rolnictwo jest niezwykle ważne dla wielu azjatyckich krajów. Duża część ludności zatrudniona jest w tym sektorze gospodarki. Uprawia się przede wszystkim ryż, który stanowi podstawę wyżywienia dla miliardów ludzi. Ważne są także uprawy herbaty, bawełny, pszenicy i przypraw.
Intensywne rolnictwo to charakterystyczna cecha Azji. Polega ono na maksymalnym wykorzystaniu każdego skrawka ziemi. Często stosuje się nawadnianie i nawożenie, aby uzyskać jak największe plony. W niektórych rejonach stosuje się tarasowanie zboczy, aby móc uprawiać ziemię na terenach górskich.
Podsumowanie
Pamiętaj, żeby przed sprawdzianem powtórzyć sobie mapę polityczną Azji. Znajomość położenia państw i ich stolic jest bardzo ważna. Skup się na najważniejszych zagadnieniach: położeniu geograficznym, ukształtowaniu terenu, klimacie, ludności i gospodarce. Powodzenia!
