Witajcie, przyszli geografowie! Przygotowujemy się do sprawdzianu z działu drugiego w klasie 5. Nie martwcie się, razem damy radę! Przygotowałem dla Was ten przewodnik, który pomoże Wam usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej.
Położenie Polski w Europie
Zacznijmy od podstaw. Gdzie leży Polska? Polska leży w Europie Środkowej.
Pamiętajcie o naszych sąsiadach! Polska graniczy z siedmioma państwami:
- Niemcy
- Czechy
- Słowacja
- Ukraina
- Białoruś
- Rosja (Obwód Kaliningradzki)
- Litwa
Zapamiętajcie te nazwy! Mogą pojawić się na sprawdzianie.
Układ współrzędnych geograficznych
Co to jest układ współrzędnych geograficznych? To system linii na globusie i mapach, który pozwala określić dokładne położenie każdego miejsca na Ziemi.
Mamy dwie podstawowe linie:
- Równoleżniki – biegną równolegle do równika. Najważniejszy równoleżnik to równik (0° szerokości geograficznej).
- Południki – biegną od bieguna północnego do bieguna południowego. Najważniejszy południk to południk zerowy (0° długości geograficznej), który przebiega przez Greenwich w Anglii.
Szerokość geograficzna określa położenie na północ (N) lub południe (S) od równika. Podaje się ją w stopniach od 0° do 90°.
Długość geograficzna określa położenie na wschód (E) lub zachód (W) od południka zerowego. Podaje się ją w stopniach od 0° do 180°.
Pamiętajcie o oznaczaniu kierunków! N, S, E, W to klucz do sukcesu.
Ukształtowanie powierzchni Polski
Polska ma bardzo urozmaiconą powierzchnię. Mamy góry, wyżyny, niziny i pojezierza.
Góry
Najwyższe góry w Polsce to Tatry. Najwyższy szczyt to Rysy. Pamiętajcie o tym!
Inne ważne pasma górskie to:
- Sudety (ze Śnieżką jako najwyższym szczytem)
- Karpaty (Tatry są częścią Karpat)
- Góry Świętokrzyskie
Wyżyny
Wyżyny to obszary położone wyżej niż niziny, ale niżej niż góry.
W Polsce mamy m.in.:
- Wyżynę Krakowsko-Częstochowską
- Wyżynę Lubelską
- Wyżynę Małopolską
Niziny
Niziny to obszary położone na małej wysokości nad poziomem morza.
Największa nizina w Polsce to Nizina Polska.
Pojezierza
Pojezierza to obszary, na których znajduje się dużo jezior. Powstały one w wyniku działalności lodowca.
Największe pojezierze w Polsce to Pojezierze Mazurskie.
Wody w Polsce
Polska ma dostęp do Morza Bałtyckiego.
Rzeki
Najdłuższa rzeka w Polsce to Wisła. Przepływa przez wiele ważnych miast, m.in. przez Kraków i Warszawę.
Inne ważne rzeki to:
- Odra
- Warta
- Bug
Jeziora
Największe jezioro w Polsce to Śniardwy. Leży na Pojezierzu Mazurskim.
Inne znane jeziora to:
- Mamry
- Hańcza (najgłębsze jezioro w Polsce)
Klimat w Polsce
Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego. Oznacza to, że mamy cztery pory roku: wiosnę, lato, jesień i zimę.
Pamiętajcie, że klimat może się różnić w zależności od regionu Polski. Na przykład, w górach jest chłodniej niż na nizinach.
Parki Narodowe w Polsce
Parki Narodowe to obszary chronione ze względu na swoje walory przyrodnicze.
Kilka ważnych parków narodowych to:
- Tatrzański Park Narodowy (ochrona Tatr)
- Białowieski Park Narodowy (ochrona Puszczy Białowieskiej)
- Ojcowski Park Narodowy (ochrona Doliny Prądnika)
- Woliński Park Narodowy (ochrona wybrzeża Bałtyku)
Podsumowanie
Brawo! Dotarliśmy do końca naszego przewodnika.
Podsumujmy najważniejsze punkty:
- Polska leży w Europie Środkowej i graniczy z siedmioma państwami.
- Układ współrzędnych geograficznych pozwala określić położenie na Ziemi.
- Polska ma urozmaiconą powierzchnię: góry, wyżyny, niziny i pojezierza.
- Najdłuższa rzeka w Polsce to Wisła.
- Największe jezioro w Polsce to Śniardwy.
- Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego.
- Mamy wiele cennych parków narodowych.
Powodzenia na sprawdzianie! Pamiętajcie, że ciężka praca przynosi efekty. Wierzę w Was!
