Witaj! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z geografii, dział 2. Skupimy się na tematach, które pojawiają się w podręczniku Nowej Ery dla klasy 5.
Kształt Ziemi
Ziemia nie jest idealną kulą. Wyobraź sobie piłkę do rugby. Jest spłaszczona na biegunach.
To spłaszczenie wynika z ruchu obrotowego Ziemi. Obraca się wokół własnej osi.
Wyobraź sobie karuzelę. Im szybciej się kręci, tym bardziej jesteś odciągany na zewnątrz. Podobnie dzieje się z Ziemią.
Dowody na kulistość Ziemi
Obserwacje statków na morzu. Widzisz najpierw maszt, a potem dopiero kadłub. To tak jakby statek wypływał zza krzywizny.
Pomyśl o mrówce wędrującej po pomarańczy. Z początku widzisz tylko czubek jej głowy, prawda?
Zdjęcia satelitarne. Mamy zdjęcia Ziemi z kosmosu. Wyraźnie widać jej kształt.
Zaćmienia Księżyca. Cień Ziemi na Księżycu jest okrągły. To dowód na jej kulisty kształt.
Wyobraź sobie, że rzucasz piłką na ścianę. Cień zawsze będzie kołem, niezależnie od kąta.
Ruch Obrotowy Ziemi
Ziemia kręci się wokół własnej osi. Robi to w 24 godziny. To jeden dzień.
Pomyśl o sobie kręcącym się na krześle. Jesteś Ziemią, a krzesło to oś.
Następstwo dnia i nocy. Jedna strona Ziemi jest oświetlona przez Słońce (dzień), a druga pogrążona w ciemności (noc).
Wyobraź sobie latarkę (Słońce) oświetlającą piłkę (Ziemię). Tylko jedna strona jest oświetlona.
Ruch pozorny Słońca. Słońce wydaje się wschodzić i zachodzić. W rzeczywistości to Ziemia się kręci.
Stań w miejscu i powoli obracaj się wokół własnej osi. Budynki na zewnątrz wydają się poruszać, prawda?
Strefy czasowe. Ziemia jest podzielona na 24 strefy czasowe. W każdej strefie jest inny czas.
Pomyśl o pizzy podzielonej na 24 kawałki. Każdy kawałek to inna strefa czasowa.
Ruch Obiegowy Ziemi
Ziemia krąży wokół Słońca. Pełny obieg trwa 365 dni i 6 godzin. To jeden rok.
Wyobraź sobie Ziemię jako samochód krążący wokół rondla (Słońca).
Pory roku. Wynikają z nachylenia osi ziemskiej i ruchu obiegowego Ziemi.
Ziemia nie krąży wokół Słońca idealnie pionowo. Jest trochę przechylona.
Gdy półkula północna jest nachylona w stronę Słońca, mamy lato. Gdy jest odchylona, mamy zimę.
Wyobraź sobie, że masz latarkę i przechylasz ją. Światło pada pod różnym kątem.
Dzień i noc polarna. Na biegunach Ziemi występuje dzień polarny (Słońce nie zachodzi przez 24 godziny) i noc polarna (Słońce nie wschodzi przez 24 godziny).
To efekt nachylenia osi ziemskiej i ruchu obiegowego.
Wyobraź sobie, że trzymasz piłkę (Ziemię) i przechylasz ją tak, że biegun jest cały czas oświetlony latarką (Słońcem).
Siatka geograficzna
To system linii na mapie. Pomaga określić położenie geograficzne.
Wyobraź sobie kratkę na mapie. Każde pole ma swój adres.
Równik. To linia dzieląca Ziemię na półkulę północną i południową.
To tak jak linia podziału na jabłku.
Południki. To linie biegnące z północy na południe.
Wyobraź sobie pomarańczę podzieloną na cząstki. Linie oddzielające cząstki to południki.
Równoleżniki. To linie biegnące równolegle do równika.
Wyobraź sobie słoje na drzewie. Biegną równolegle do siebie.
Szerokość geograficzna. Mierzy odległość od równika. Wyrażana w stopniach.
Im dalej od równika, tym większa szerokość geograficzna.
Długość geograficzna. Mierzy odległość od południka zerowego (Greenwich). Wyrażana w stopniach.
Im dalej od Greenwich, tym większa długość geograficzna.
Mam nadzieję, że te wyjaśnienia pomogą Ci zrozumieć materiał. Powodzenia na sprawdzianie!
